سلیم موذن زاده؛ حنجره‌ای از خاک تا افلاک

، استاد سلیم موذن‌زاده اردبیلی در 15 مهرماه 1315 خورشیدی در محله تازه شهر اردبیل از خانواده‌ای معنوی و مذهبی زاده شد.

پدرش شیخ عبدالکریم مؤذن اردبیلی نخستین موذن رادیوی ایران است و برادرش رحیم موذن‌زاده اردبیلی نیز از موذنان اسلامی و به عبارتی تمام اولاد ذکور خاندان موذن ارادت و اعتقاد قلبی خود را به خاندان اهل بیت(ع) به ویژه اباعبدالله‌ الحسین با وقف حنجره‌هایی طلایی‌شان به این دستگاه شور و شعور به اثبات رسانده‌اند.

سلیم آواز اردبیل بطور متوسط روزانه پنج ساعت از عمر خود را صرف مداحی کرده بود و بیش از 2 هزار عنوان نوار کاست مربوط به برنامه‌های او از زمان پیدایش ضبط صوت تاکنون به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی موجود است.

سلیم، صدای خوب در مداحی را از رشته‌های هنری ظریف توصیف می‌دانست که ملاحت، زیر و بم آهنگ، ادای کلام و تحریرهای مناسب لازمه این هنراست.

موذن‌زاده به زبان‌های ترکی، فارسی و نیز عربی تسلط داشت و به زبان انگلیسی نیز نوحه خوانده است.

در ۱۳۹۲ اذان سلیم موذن‌زاده اردبیلی، برای نخستین بار در تاریخ رادیو و تلویزیون‌های جمهوری آذربایجان، از شبکه ANS باکو پخش شد. و  قبل از آن نیز در ۷۸ سالگی در دستگاه بیات ترک اذان گفت که ویژگی این اذان استفاده از سه بیت اشعار فارسی شهریار در فلسفه اذان در مقدمه و اجرای ترجمه فارسی عبارات در قالب یک بیت شعر فارسی است.

مرحوم سلیم موذن‌زاده با معرفی خود به عنوان نوکر پیر آستان اهل بیت (ع) معتقد بود: حنجره من یک موهبت الهی و وقف سیدالشهداء است و استفاده از آن در زمینه‌های غیر از این صحیح نیست و گواه این مدعا بهترین و ماندگارترین آثار او مداحی نوجه معروف «زینب زینب» است.

سلیم‌ موذن‌زاده اردبیلی با دعوت ایرانیان مقیم خارج از کشور برای نوحه‌سرایی و مداحی دعوت‌نامه‌های متعددی دریافت کرده که در این میان در مراسم ختم حیدر علی‌اف رئیس‌جمهور پیشین جمهوری آذربایجان برای اجرای نوحه دعوت شده بود.

از این مداح شهیر اردبیلی در دوره‌های متوالی اجلاس بین‌المللی پیرغلامان حسینی در سطح کشور و همچنین همایش‌های نکوداشت خادمان صدیق دربار حسینی با اهدای لوح سپاس و یادبود تجلیل و تکریم شده بود و بزرگ مرثیه‌سرای عالم اسلام مورد پاسداشت قرار گرفت.

در سال 91 که کنگره ملی تجلیل از پیرغلامان حسینی در اردبیل برگزار شد هنگام تلاوت قرآن کریم و مداحی سلیم موذن‌زاده بارها مردم با احسنت و تشویق‌های خاص آنها را همراهی می‌کردند که این نشان از اوج علاقه مردم اردبیل به این پیرغلام حسینی بود که 8 دهه عمر پربرکت خود را صرف ترویج و تبلیغ اندیشه و آرمان بلند حسینی کرد.

سلیم موذن‌زاده اردبیلی شور و علاقه فراوانی به بانوی غم دیده کربلا داشت و از این رو در دهه 60 با اجرای نوحه «زینب زینب» ارادات قلبی خود را به این بانوی عالمه نشان داده که این قطعه مرثیه از آثار ماندگاری است که ضمن اجرای صوتی و لحنی بسیار فاخر، دارای شعری روان است که هم گویای مصیبت وارده بر حضرت زینب است و هم حقیقت وجودی زینب(س) در کربلا را به خوبی بیان می‌کند.

موذن‌زاده اردبیلی بارها در مصاحبه‌ها و گفتارهایش خود را نوکر بارگاه حسینی معرفی کرده و آرزوی دیرینش جان سپردن در این دستگاه شور و شعور بود به طوری که بعد از اربعین حسینی و در آخرین روزهای ماه صفر سال 1395 دار فانی را وداع گفت و روح بلندش در کنار خدای حسین آرام گرفت.

علاوه بر نوای حزین «زینب زینب» سلیم موذن‌زاده مرثیه معرفی امام سجاد(ع) در مجلس یزید را نیز در کارنامه خود دارد، به طوری که هر ردیف از این مرثیه که از زبان بلبل خوش الحان حسینی ترواش می‌شد هنوز هم تازگی و طراوت اولین روزهای اجرا را داشت.

گوئی مخاطبان این مرثیه همراه با کاروان اسرای کربلا و شجاعت بی‌نظیر حضرت زینب(س) که در مجلس یزید به افشاگری طاغوت پرداخت و آن زمان که شاعر از زبان بیمار مصلحتی کربلا می‌سراید: ایها الناس اولون  مطلبه آگاه  بیلون/بیزه بذل ایلیوب آلتی صفت الله بیلون/یدی نعمتله ویروب مرتبه و جاه بیلون/ارث دور جود و فصاحتله شهادت بیزده/واردی اخلاق و عبادتله شجاعت بیزده شنوندگان حاضر در مجلس جلوه‌ای از عبادت خالصانه امیرالمومنین در مقابل پرودگار را مجسم می‌کردند.

شاعر این مرثیه از زبان امام سجاد(ع) همچنین می‌سراید: قلب مومن ده اولان مهر سزاوار بیزیم/انبیا زمزه سینه سید و سالار بیزیم/خلقتون مفخری پیغمبر مختار بیزیم/حافظ  قلعه  دین  حیدر  کرار  بیزیم/حضرت حمزه بیزیم جعفر طیار بیزیم و آنگاه که این مراثی از زبان موذن اردبیلی می‌تراود کمتر کسی می‌تواند در مقابل این همه اولوهیت و عظمت سر تعظیم در مقابل خاندان حسینی فرود نیاورد.

استاد انور اردبیلی در خلق این مرثیه حماسی آنگاه که می‌سراید: لیل اسرا ملکوته گیده نون اوغلی منم/ساحت اقدسه معراج ایده نون اوغلی منم/قاب قوسین فتدلا  گوره نون اوغلی منم/اوکه گویلرده ایدوب راز و نیاز اوغلی منم/قبله تینه او که ایلوبدی نماز اوغلی منم/ به شاهکار بزرگی دست زده است که تاریخ بشریت همتای آن را نخواهد دید و نوحه‌سرایی این شعر تنها از بزرگی چون سلیم موذن‌زاده اردبیلی برمی‌آید و بس.

این مرثیه به اینجا ختم نمی‌شود و استاد موذن‌زاده اردبیلی با اجرای این نوحه مجلس یزید فاسد را به خوبی تصویر کرده و آن هنگام که از زبان سیدالساجدین با زبانی سوزناک می خواند: زمزمون اوغلی منم مکه منا اوغلی منم/مشعرون اوغلی منم مروه صفا اوغلی منم/عرفات اوغلی منم غار حرا اوغلی منم/مسند عدلیده  داد ایلینون اوغلی منم مظلومیت خاندان علی را در قابی بی‌نظیر به تصویر کشیده تا همواره با زمزمه این مرثیه اشک ماتم در دیدگان عاشقان حسین جاری شود.

مردم اردبیل شهر حسینی و دیار ابوالفضلی آنگاه که نام از حسین می‌آید سرازپا نمی‌شناسند و گویی با بیمار مصلحتی کربلا و همنوا با سلیم موذن‌زاده مداح سلیم‌النفس اردبیلی زمزمه می‌کنند: ایکی نیزیله جهاد ایلینون اوغلی منم/گلشنی کرب و بلاده سولانون اوغلی منم/لخته لخته گوزونه قان دولانون اوغلی منم/قانلو باشی دالیدان ذبح اولانون اوغلی منم/سویولوب پیکری عریان قالانون اوغلی منم/پیکری  خاکیله  یکسان قالانون اوغلی منم که خود حکایت جانسوز بازماندگان دشت غریب نینواست که این مداح شهیر اردبیلی به زیبایی به قامت رثای گلگون کفنان دشت کربلا آن را روایت کرده است.

اما صبحگاه دوم آذرماه سال 95 برای مردم اردبیل که مقارن با آخرین روزهای ماه صفر بود دفتری دیگر از حزن و اندوه گشوده شد تا این بار مردم حسینی و ابوالفضلی اردبیل با پیرغلام ناآشنای خود وداع ابدی داشته باشند تا سلیم موذن‌زاده برای همیشه به میهمانی مولای خود حسین(ع) رفته و این بار اردبیلی‌ها در سوگ این اسطوره بی‌نظیر مداحی شوری دیگر برپا کنند.

موذن‌زاده که وصیت کرده بود وی را با نوای «زینب زینب» به خاک بسپارند به این آرزوی خود رسید و بعد از درک آخرین اربعین عمرش از این دنیای فانی رخت بربست و در حالی که مردم اردبیل موج موج برای وداع با وی به خیابان‌ها آمده بودند همنوا با زینب غمدیده دشت کربلا وی را تا خانه ابدی همراهی کرده و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرای اردبیل به خاک سپردند.

‌

انتهای پیام