ساماندهی لزوما به معنی انحلال نیست

، در این میان با وجود آنکه معاونت امور هنری از چندی پیش طرح ساماندهی موسسات، فرآیندها و ساماندهی پروژه‌ها و رویدادها را آغاز کرده است، هنوز درباره چگونگی ادغام مؤسسه‌های معاونت امور هنری توضیح مشخص و دقیقی ارائه نشده است.

در همین راستا، سید امین مویدی اصفهانی _ مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری_ درباره جزئیات اجرایی این طرح توضیحاتی ارائه داده است.

ضرورت طرح ساماندهی مؤسسه‌ها چیست؟ 

مویدی اصفهانی در ابتدا در پاسخ به این پرسش که طرح ساماندهی موسسات و انجمن‌های معاونت هنری بر چه اساس و ضرورتی طراحی شده است، اظهار کرد: از ابتدای سال ۱۳۹۷ به دستور معاون محترم امور هنری، سه طرح ساماندهی در دستور کار واحد برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری قرار گرفت. طرح اول ساماندهی فرآیندهای معاونت امور هنری است که به‌زودی همراه با برنامه راهبردی رونمایی خواهد شد. طرح دوم، ساماندهی پروژه‌ها و رویدادهای برگزار شده یا مورد حمایت معاونت امور هنری است که فاز اول آن شامل شناسایی، شاخص‌گذاری و رتبه‌بندی جشنواره‌ها انجام شده است.

او ادامه داد: طرح سوم که وزیر محترم نیز دستور انجام را در کل وزارتخانه داده است، طرح ساماندهی موسسات تابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که با استقرار انضباط مالی شروع شد. در اولین گام کمیته حسابرسی و امور مجامع معاونت هنری تشکیل شد، پیش مجامع و مجامع عمومی مؤسسات و انجمن‌ها به طور رسمی برگزار شد و تکالیف منتج از گزارش حسابرس مستقل ابلاغ و تا حصول نتیجه پیگیری شد. در این زمینه اصلاح ساختار مالی مؤسسات و انجمن‌ها شروع شد. همچنین با تدبیر و همکاری مؤثر مشاور اجرایی معاونت، آقای قبادی بدهی‌های سنگین مؤسسات از جمله انجمن هنرهای نمایشی تسویه شد که بی‌اغراق اقدام قابل تقدیری بود و سال‌ها معطل و معوق مانده بود.

مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری خاطرنشان کرد: طرح ساماندهی موسسات و انجمن‌ها، اهداف افزایش بازدهی و ارتقای بهره‌وری و کارآیی مؤسسات و انجمن‌های تابعه، ایجاد ساختار و روش بهینه انجام فعالیت‌ها، سازماندهی و استفاده از منابع محدود موجود، چابک‌سازی تشکیلات و فرآیندها، فراهم‌آوری امکان نظارت و کنترل یکپارچه و فراگیر خصوصا درحوزه‌های مالی و نیل به شفافیت را مورد نظر دارد. رویکرد و راهبرد این طرح نیز ایجاد انسجام و هماهنگی، اصلاح ساختار، ضابطه‌مندی و شفافیت، شناسایی و کنترل ریسک و پرهیز از ایجاد اختلال در فعالیت‌های جاری است.

ساماندهی لزوما به معنی انحلال نیست

مویدی اصفهانی در توضیح چگونگی اجرای این طرح نیز اظهار کرد: فعلا یک طرح کلی ارایه شده است و تصمیم‌گیری در مورد جزئیات طرح و اقدامات اجرایی، بر اساس تصویب شورای معاونان به کارگروه ساماندهی مؤسسات معاونت هنری متشکل از نمایندگان معاونت هنری، معاونت توسعه مدیریت و منابع، معاونت حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شده است. این کارگروه به‌زودی تشکیل خواهد شد و موارد را بررسی و اعلام نتیجه خواهد کرد.

او در پاسخ به این پرسش که با توجه به اعلامیه روابط عمومی وزارت فرهنگ مبنی بر اینکه هشت موسسه معاونت هنری به دو موسسه تقلیل خواهد یافت، این کارگروه قرار است در چه موردی بررسی و اعلام نظر کند؟، توضیح داد: اول آنکه تاکید می‌کنم هدف، ساماندهی مؤسسات است؛ ساماندهی لزوما به معنی انحلال نیست. به عنوان مثال مؤسسه هنرمندان پیشکسوت بر اساس اساسنامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی وابسته به بنیاد فرهنگی و هنری رودکی است. با وجودی که شخصا معتقدم در صندوق اعتباری هنر و مؤسسه هنرمندان پیشکسوت فعالیت‌های موازی انجام می‌شود و لزومی ندارد برای یک ماموریت و کار مشابه دو هزینه سربار پرداخت شود، اما ملاک قانون است و ما به ابتنا و اتکاء قانون، پیشنهاد داریم که موسسه هنرمندان پیشکسوت، ذیل بنیاد رودکی به فعالیتش ادامه دهد. هرچند که پیشنهادات دیگری هم درباره این مؤسسه وجود دارد و باید با رعایت موازین قانونی در کارگروه بررسی و تصمیم‌گیری شود.

او افزود: دومین نکته آن است که ما مؤسسات تابعه معاونت هنری را به دو دسته تقسیم کردیم. اول انجمن‌های تخصصی شامل انجمن هنرهای نمایشی ایران، انجمن موسیقی ایران، بنیاد ملی مد و لباس، مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر و دوم سایر موسسات شامل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی، موسسه هنرمندان پیشکسوت، موسسه توسعه هنرهای معاصر و بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران.

مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری یادآور شد: ساماندهی و ماموریت موسسات جدید نیز بر اساس همین طبقه‌بندی و دستور وزیر محترم است. سایر موسسات در بنیاد رودکی که ظرفیت قانونی ویژه‌ای دارد و انجمن‌ها در یک موسسه دیگر تجمیع و ساماندهی خواهد شد. روش‌های مختلفی هم برای ساماندهی از جمله تاسیس و راه‌اندازی شرکت مادر تخصصی، انحلال مؤسسات ناکارآمد، تلفیق برخی از موسسات هم راستا، ایجاد ساختار مدیریت مشارکتی وجود دارد. کارگروه با توجه به شرایط و اقتضائات و الزامات هر یک از موسسات و انجمن‌ها به تفکیک در مورد این روش‌ها و رسیدن به هدف و برنامه‌ریزی گام‌های اجرایی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

تکلیف انجمن‌هایی که شعب استانی دارند چه می‌شود؟

او همچنین درباره پیشنهاد معاونت امور هنری برای آینده انجمن‌ها، خصوصا انجمن هنرهای نمایشی و انجمن موسیقی که شعب استانی دارند، گفت: همانطور که می‌دانید ما یک تعریف صنفی از انجمن‌ها داریم که برای تاسیس آن باید به وزرات کار مراجعه کرد و یک تعریف فرهنگی که به بعضی از موسسات فرهنگی هنری اطلاق می‌شود تا شرایط ویژه‌ای داشته باشند که این شرایط و ضوابط در سامانه دبیرخانه هیات رسیدگی به امور مرکز فرهنگی آمده است.

مویدی اصفهانی خاطرنشان کرد: در سامانه دبیرخانه هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قسمت نامگذاری قید شده است که بر اساس سیاست‌ها و تعاریف و شرایط نامگذاری مؤسسات فرهنگی بر اساس مصوبه ۱۷۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۶۷/۱۱/۰۴ و همچنین اختیارات هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی مطابق بند ۲ و تبصره ماده ۱۰ و همچنین ماده ۱۱ ضوابط و مقررات، تعریف انجمن عبارتند از: مؤسسه فرهنگی هنری که بین موسساتی دیگر زمینه همکاری تعریف نموده و حلقه ارتباطی است. تشکیل‌دهنده و تاسیس‌کننده این موسسات، مدیران مسئول موسسات فرهنگی هستند. فعالیت‌هایی که انجمن انجام می‌دهد صرفا ایجاد همکاری‌های بیشتر بین موسسات عضو است و از تصدی‌گری فعالیت‌های فرهنگی موسسه منع می‌شوند.

او گفت: همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۵۲۰ مورخ ۸۲/۰۴/۱۰ موضوع الحاق ماده واحده به مصوبه ضوابط و مقررات تاسیس مراکز، مؤسسات، کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی و نظارت بر فعالیت آنها (مصوبه جلسه ۳۸۵ مورخ ۷۵/۰۸/۰۸) را به این شرح تصویب کرد:

«مراکزی که بر اساس این ضوابط توسط اشخاص حقوقی یا حقیقی تاسیس شده‌اند و نوع فعالیت آنها مشابه یکدیگر است، می‌توانند اقدام به تاسیس مجموعه تشکیلات مرکزی با عنوان اتحادیه، مجمع، جامعه، انجمن یا سایر عناوین مشابه در سطح استانی، منطقه‌ای یا کشوری نموده و بر اساس ضوابط از دبیرخانه هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی مجوز فعالیت دریافت نمایند. پس طبق قانون انجمن یک تشکیلات مرکزی و حلقه ارتباطی از چند مؤسسه است که فعالیت مشترک دارند. در صورتی که قبلا یک انجمن و یک هسته مرکزی تشکیل شده و بعدا شعبات استانی آن به وجود آمده است، برخی از این شعب مجوز موسسه را اخذ نکرده‌اند یا حتی روال عضوگیری و انتخاب هیات مدیره در اساسنامه آن تبیین و تشریح نشده است یا اگر هم که شده، بر اساس آن اقدام نمی‌شود. در واقع برخی از انجمن‌ها به‌رغم فعالیت‌های زیاد و موثرشان، متاسفانه مبنای قانونی ندارند. در واقع نه منطبق با تعریف انجمن صنفی وزارت کار هستند، نه منطبق با تعریف انجمن‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ پس وظیفه معاونت هنری ایجاب می‌کند که به آنها مشاوره دهد تا مبنای قانونی و قاعده‌مند پیدا کنند و ساماندهی شوند تا از این ظرفیت قدرتمند و موثر به‌درستی و نظاممند استفاده شود. پیشنهاد این است که معاونت هنری و دبیرخانه هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی کمک کنند تا کلیه انجمن های هنری در زمینه هنرهای نمایشی، موسیقی، تجسمی و مد و لباس در استان ها با رعایت قوانین و ضوابط به عنوان موسسات فرهنگی هنری ایجاد یا اصلاح شوند و در اساسنامه هریک، شرایط عضوگیری و نحوه انتخاب هیات مدیره و هیات امنا و سایر ارکان مشخص شود. این انجمن ها همچنان مورد حمایت معاونت هنری خواهند بود و از تداوم فعالیت های موثر هنری آنها در سطح کشور استقبال و حمایت می‌شود.»

انحلال موسسه‌های با فعالیت‌های موازی از گزینه‌هاست 

مویدی اصفهانی بیان کرد: تمامی موارد که از ابتدای مصاحبه تاکنون عرض کردم پیشنهادهای معاونت هنری در قالب طرح ساماندهی موسسات است که طبق مصوبه شورای معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، باید در کمیته ساماندهی موسسات به طور همه جانبه بررسی و تصمیم گیری شود، اما باز هم تاکید می‌کنم جهت‌گیری طرح، ساماندهی موسسات است، نه لزوما انحلال آنها، هر چند همانطور که گفتم انحلال موسسات با فعالیت‌های موازی که هزینه‌اش بیش از فایده‌اش باشد هم یکی از گزینه‌ها است.

او افزود: مورد دیگری که در خصوص انجمن‌ها باید عرض کنم این است که بزعم من انجمن‌های هنری حتی اگر مطابق تعریف وزارت کار، صنفی هم نباشند، بهتر است برای حفظ استقلال، ماهیت غیر دولتی داشته باشند. طبعا نمی‌شود انتظار داشت که معاونت هنری متقبل همه هزینه‌های انجمن‌های مرکز باشد، اما در عین حال استقلال انجمن هم حفظ شود. این نگاه باید اصلاح شود.

مشاور برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت امور هنری خاطرنشان کرد: شخصا معتقدم که انجمن‌های هنری در سراسر کشور باید ساماندهی و حمایت شوند و حتی توسعه یابند؛ اصلا برای معاونت هنری نه ممکن است و نه به صلاح که اقدام به حذف و انحلال آنها کند و در وزارتخانه هم به شدت پیگیر ایجاد تشکیلات صنفی منسجم برای هنرمندان هستیم، اما این نگاه مغایر با ساماندهی نیست. با توجه به توضیحاتی که دادم لازم است همه انجمن‌ها پشتوانه محکم قانونی و روال قاعده‌مند داشته باشند و ما هم موظف هستیم برای رسیدن به این مهم و حمایت از تشکل‌های قانونی هنری کمک کنیم.

کدام دو مؤسسه باقی می‌مانند؟

مویدی اصفهانی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا درست است که بنیاد رودکی و مؤسسه توسعه هنرهای معاصر یا مؤسسه توسعه کمک به فرهنگ و هنر باقی می‌مانند و سایر مؤسسات یا منحل می‌شوند یا ذیل یکی از مؤسسه‌ها خواهد رفت، گفت: این پرسش چند نکته دارد که به هر کدام، به تفکیک پاسخ می دهم. اولا ما نهایتا دو مؤسسه خواهیم داشت که یکی بنیاد رودکی است و دیگری، یک مؤسسه دیگر. دوم، این موسسه قطعا مؤسسه توسعه هنرهای معاصر نیست، سوم اینکه موسسه توسعه کمک به فرهنگ و هنر از موسسات تابعه معاونت هنری نیست و ماموریت و وظایف دیگری دارد، پس ادغام موسسات و انجمن‌ها در این موسسه یک گمانه‌زنی کاملا اشتباه و حتی غیرمنطقی است و چهارم، ادغام انجمن‌ها در بنیاد رودکی منتفی است و از ابتدا هم در طرح نبوده است.

او اظهار کرد: نکته بعدی که قبلا هم عرض کردم، اینکه ما مؤسسات تابعه را به دو قسمت تقسیم کردیم. سایر مؤسسات که با توجه به روش‌هایی که عرض کردم تعیین تکلیف می‌شوند و در صورت ادامه فعالیت ذیل بنیاد رودکی خواهند بود و انجمن‌ها که ذیل یک مؤسسه فعالیت خواهند کرد که مجددا تاکید می‌کنم قطعا مؤسسه توسعه هنرهای معاصر یا بنیاد رودکی نیست.

مویدی اصفهانی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره گلایه برخی از مدیران معاونت هنری از جمله مدیر کل هنرهای نمایشی مبنی بر اینکه صرفا از کلیات طرح خبر دارند و با آنها در این زمینه مشورت نشده است، توضیح داد: طرح ارائه شده شامل اهداف، الزامات، رویکرد و راهبرد، تشریح وضع موجود، راهکارهای ساماندهی، مبانی و اصول حاکم بر بهبود، و زمان‌بندی مطالعه و بررسی روش‌های اقدام است که تاکنون چند بار توسط معاون محترم هنری برای مدیران کل در جلسات شورای مدیران معاونت هنری یا جلسات دیگر تشریح شده است و مدیران کل هم نظراتشان را در خصوص این طرح عنوان کرده‌اند. پس از تشکیل کار گروه ساماندهی مؤسسات، جزئیات مسایل و روش اجرایی بررسی و تصمیم گیری خواهد شد که در این مرحله قطعا نیازمند تجربیات و نظرات کلیه ذینفعان از جمله هنرمندان ارجمند، مدیران کل محترم، هیات امنا و هیات مدیره و مدیران عامل محترم انجمن‌ها خواهیم بود و با آنان مشورت خواهیم کرد.

انتهای پیام