دومین نشست مسائل نوین کلامی برگزار شد

، دکتر علیرضا کهنسال، در نخستین و دومین نشست از سلسله نشست‌های مسائل نوین کلامی که با همکاری مرکز تخصصی طوبی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان برگزار شد، به ارائه مباحث «عدل الهی و مساله شرور» پرداخت و اظهار کرد: حساب و کتاب پروردگار بر اساس اعمال اختیاری انسان‌هاست.

وی گفت: در ابتدا برای پاسخ به سوالات و شبهات عدل و شرور باید شرایط شخص سا ئل را بررسی کنید. چرا که گاهی شخص در همان هنگام مصیبت نزد شما آمده و این‌جا همدلی کردن با او بهتر جواب می‌دهد تا این که جواب اصلی و فلسفی به او بدهید و نکته دوم این که چون اصولاً منشأ نپذیرفتن جواب‌ها وهم است، باید از جایی شروع کنیم که تعارضی با وهم نداشته باشد.

فلسفه خلقت

وی بعد از بیان مقدمات به بیان فلسفه خلقت پرداخت و گفت: همه دنیا رنج نیست و اگر هم باشد، نسبت به آخرتی که قابل قیاس با دنیا نیست بسیار کمتر است. خیلی از حلال‌های خدا لذت‌بخش است و پاداش کار خوب ۱۰ برابر است و کسی که به این دنیا آمده یا به جهنم نمی‌رود و یا اگر برود به بهشت برمی‌گردد و تا ابد در بهشت خواهد بود. تنها کسی در جهنم خالد است که عمداً به خداوند شرک ورزیده است.

نظرات نسبت به شرور

عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی گفت: از نظر ارسطو، شر مقصودِ بالتّبع است و از نظر افلاطون شر امری عدمی است. البته منظور از عدمی بودن شر این است که سبب فقدان یک شیء و یا فقدان کمال آن است و در فلسفه اسلامی هر دو نظر ادغام شده است.

فلسفه شرور و بلایا

وی افزود: در بحث مهم و پرسوال فلسفه شرور و بلایا توجه به چند نکته را ضروری است. اول اینکه گاهی علت بلایا به نص صریح قرآن، عذاب الهی است که نتیجه اعمال بد و عصیان انسان‌هاست. البته این به نحوه موجبه جزییه است نه این که نتیجه بگیریم هرجا زلزله آمد آن‌ها گناه عظیمی مرتکب شده‌اند و گاهی سو تدبیرخود انسان‌هاست.

کهنسال در ادامه اظهار کرد: اگر در جوامع کفر ظاهراً بلا کمتر نازل شده یا به خاطر تلاش خودشان بوده، مثلاً ژاپنی‌ها خانه‌های محکم و استاندارد ساختند و با زلزله قوی هم سالم ماندند و یا به خاطر قرار گرفتن در سنت استدراج بوده است.

وی بیان کرد: در جواب کسی که بگوید چرا خداوند اشیا را طوری خلق نکرد تا شر ایجاد نکنند، باید گفت این نظام لایتخلَّف عالم است و گرنه هیچ چیز نباید خلق می‌شد و این با فیاضیت خدا ناسازگار است.

شبهات ظرفیت‌ها

وی با اشاره به این مطلب که ظرفیت‌های انسان‌ها با هم متفاوت‌اند، عنوان کرد: ظرفیت‌ها، هیچ تأثیری در حساب خداوند ندارند و حساب و کتاب پروردگار بر اساس اعمال اختیاری انسان‌هاست.

کهنسال افزود: البته تقسیم ظرفیت‌ها تصادفی نیست و خداوند با علم بی‌نهایت و قبل از ایجاد، خود می‌داند که افراد را در چه جایگاه و شرایطی قرار دهد.

عصمت و ظرفیت‌های پیامبران الهی

عضو هیأت علمی گروه فلسفه و کلام دانشگاه فردوسی اظهار کرد: سه فرض برای عصمت انبیا می‌توان درنظر گرفت؛ فرض اول این است که به انبیا از همان اول همه چیز داده شده. این فرض ظلم و باطل است. فرض دوم این است که همه چیز را خود انبیا به دست آورده‌اند که به نص صریح قرآن چنین فرضی نیز باطل است. فرض صحیح این است که بخشی از عصمت انبیا اکتسابی و بخشی موهبتی است.

کهنسال افزود: بهترین نظر نسبت به عالم ذر، نظریه علامه طباطبایی است که در آن عالم ذر مقدمه ورود به این عالم بوده و موخره خروج از این عالم است.

انتهای پیام