دور سرعت در تهیه نقشه باستان‌شناسی کشور چه‌قدر است؟

، روح‌الله شیرازی، اعلام کرد: با تکمیل اطلاعات داده‌های باستان‌شناسی، تهیه نقشه باستان شناسی ایران روندی سریعتر و بهینه‌تر به خود می‌گیرد.

او به تشریح دستاوردهای این پژوهشکده در سال پژوهشی ۹۷ – ۹۶ بر پایه وظایف قانونی پرداخت و گفت: در حوزه برنامه‌ریزی و تدوین برنامه‌های سالانه، گروه‌های مختلف پژوهشی در پژوهشکده باستان‌شناسی برای بهینه‌سازی و ایجاد بستری مناسب و هدفمند برای پژوهش‌های آینده برنامه‌های مفصلی را تهیه و برای گرفتن تصمیم‌های بالادستی ارائه کرده‌اند.

وی چنین رویکردی را نشان‌دهنده نگرشی کارشناسانه به برنامه‌های پژوهشی دانست و بیان کرد: ازمهمترین برنامه‌هایی که در سال‌های اخیر و خصوصا در بازه زمانی مشخص، تهیه و تدوین راهبردهایی برای بهینه‌سازی پایگاه اطلاعات داده‌های باستان شناسی در واحد نقشه باستان‌شناسی است.

او به تنظیمِ اسناد شناسنامه‌ای اشیاء اشاره و اضافه کرد: امیدوارم با تکمیل این روند در آینده شاهد تسریع در ثبت و ضبط اشیاء و روند مطالعه آنها باشیم.

شیرازی با اشاره به مقوله نظارت در این حوزه نیز گفت: براساس وظیفه‌ی حاکمیتی پژوهشکده باستان‌شناسی، یکی از مهمترین دستاوردهای این مرکز در بازه‌ی زمانی مورد نظر، اعمال نظارت بر طرح‌های پژوهشی، برنامه‌های پیشنهادی و بررسی صلاحیت علمی افراد برای جذب در کادر هیئت علمی گروه‌های پژوهشی است.

به گفته او، در سال جاری اعمال نظارت بر روند فعالیت‌های میدانی برنامه‌های پژوهشی مشترک یکی از اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفته است و پژوهشکده بر کیفیت گزارش‌های ارائه شده توسط پژوهشگران مختلف نظارت کرده و نواقص گزارش‌ها را برای بهبود روند گزارش‌نویسی متذکر شده است.

وی افزود: پژوهشکده باستان شناسی در سال پژوهشی ۹۶-۹۷ با صدور ۱۸۰مجوز برای بررسی‌های باستان‌شناسی، کاوش و گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم، گمانه‌زنی استعلامی و مطالعات طرح‌های عمرانی نقش حاکمیتی و مدیریت علمی خود را در فعالیت‌های باستان‌شناسی کشور با نظارت بر اجرای برنامه‌ها ایفا کرده است .

رییس پژوهشکده باستان‌شناسی با بیان این‌که در حوزه اجرا به واسطه حضور کادر متخصص در بدنه پژوهشکده باستان‌شناسی، بخشی از توان این افراد در انجام بررسی‌ها، کاوش‌ها و برنامه‌های تعیین عرصه و حریم به کار گرفته شده است، افزود: در این میان، انجام برنامه‌های نجات‌بخشی یکی از فعالیت‌های پر نگ پژوهشکده باستان شناسی است که اعضاء هیئت علمی و کارشناسان پژوهشکده در شرایط سخت اقلیمی اقدام به انجام برنامه‌های نجات بخشی کرده و دستاوردهای مهمی نیز به دست آورده‌اند.

شیرازی حمایت از پژوهشگران برای معرفی دستاوردهای پژوهشی در بخش معرفی را از دیگر اقدامات مهم پژوهشکده باستان‌شناسی دانست و افزود: چاپ و انتشار کتاب‌ها، مقالات و برگزاری نمایشگاه‌ها و شرکت در گردهمایی‌های مختلف توسط اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشکده نمونه‌هایی از مشارکت فعال پژوهشکده در معرفی
 دستاوردهایش است.

نبیره و نتیجه باستان‌شناسان امروزی می‌توانند شاید بتوانند کار نقشه باستان‌شناسی را تمام کنند

، تهیه‌ی نقشه‌ی باستان‌شناسی را دکتر عزت‌الله نگهبان (پدر باستان‌شناسی ایران) از سال ۱۳۳۳ آغاز کرد. او آن زمان برای تهیه‌ نقشه، یک دستورالعمل ابتدایی به‌ دست آورد و افراد زیادی را در کار دخیل کرد؛ اما پس از گذشت حدود ۶۴ سال، پژوهشکده‌ باستان‌شناسی همچنان شاید به میانه‌های رسیده باشد!

پس از نخستین اقداماتی که دکتر نگهبان برای تهیه‌ نقشه‌ باستان‌شناسی ایران انجام داد، حدود سال ۱۳۸۰، دکتر محمدرحیم صراف - باستان‌شناس - در این زمینه کارهایی کرد و تا زمان بازنشستگی، آن‌ها را ادامه داد؛ اما بعد از سال ۱۳۸۶، با تغییر پی‌درپی مدیران در این حوزه، اطلاعاتی که توسط این باستان‌شناس پیشکسوت تهیه شده بود، ناپدید شد!

گروه دیگری از سال ۱۳۸۸ به سرپرستی عباس مقدم - رییس سابق پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی - مسوولیت تهیه‌ی این نقشه را برعهده گرفت؛ اما هیچ اطلاعی از گذشته، از جمله از تحقیقات دکتر صراف در اختیار نداشت. به همین دلیل، کار تهیه‌ی نقشه‌ی باستان‌شناسی تقریبا از صفر آغاز شد.

به همین دلیل عباس مقدم، مسئول تهیه‌ نقشه باستان‌شناسی ایران درششم خرداد سال ۱۳۹۳ تأکید کرد: با این وجود، جای خوشبختی است که پس از این همه سال، به این مرحله‌ی ابتدایی از تهیه‌ی نقشه‌ی باستان‌شناسی کشور رسیده‌ایم.

وی درباره‌ی پیش‌بینی زمان به پایان رسیدن پروژه‌ی تهیه‌ی نقشه‌ی باستان‌شناسی کشور، اظهار کرد:‌ فرزند، نوه‌، نتیجه و نبیره من هم اگر روی تکمیل نقشه‌ی باستان‌شناسی کشور کار کنند، این نقشه به پایان نمی‌رسد. پهنه‌ی ایران آن‌قدر وسعت دارد که نمی‌توان با چندبار کاوش باستان‌شناسی ادعا کرد که همه‌ی اطلاعات از محوطه‌ی تاریخی به‌طور کامل به‌دست آمده است. همیشه باید در حال افزودن اطلاعات درباره‌ی محوطه‌های تاریخی به این نقشه باشیم.

محدودیتی در تهیه نقشه‌باستان‌شناسی کشور نداریم

از سوی دیگر  در اخرین اظهارنظرهایی که مستقیما در مورد تهیه‌ی نقشه باستان‌شناسی کشور از سوی مسئولان مطرح  شده است، سید محمد بهشتی، رئیس وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ۱۶ اسفند سال ۱۳۹۴ اعلام کرد:  با وجود دشواری‌هایی که در پژوهشگاه با آن مواجه هستیم، هیچ محدودیتی در تهیه نقشه باستان‌شناسی کشور نداریم و هر چه در توان و امکان باشد، برای تحقق این امر فراهم می‌کنیم.

او حتی تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور را از اولویت‌های سال آینده -۱۳۹۵ - پژوهشکده باستان‌شناسی اعلام کرد و گفت: با اینکه تاکنون نیز این حرکت مهم تلقی شده، اما به نظر می‌رسد در ردیف اقدامات دیگر جا گرفته است، بنابراین شایسته است که به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. در پژوهشگاه با مصادیق زیادی مواجه هستیم، اما در پژوهشکده باستان‌شناسی برای تهیه و تکمیل نقشه باستان‌شناسی هیچ محدودیتی نداریم و آنچه که در توان و امکان باشد، فراهم می‌کنیم.

اکنون بعد از گذشت حدود سه سال از صحبت‌های بهشتی، به نظر می‌رسد آن‌قدر محدودیت‌ها در پژوهشگاه میراث فرهنگی زیاد بوده که هنوزفرصت رساندن این پروژه به میانه‌های راه هم نرسیده است.

انتهای پیام