دغدغه‌های مدرسان داستان‌نویسی

به نقل از روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، در گردهمایی مدرسان داستان‌نویسی که با حضور محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، راضیه تجار، محمدجواد جزینی، ابراهیم حسن‌بیگی، ابوتراب خسروی، احمد دهقان، حمیدرضا شاه‌آبادی، محمدحسن شهسواری، حسین فتاحی، مجید قیصری و سیامک گلشیری، از مدرسان داستان‌نویسی‌ای که در کتاب «داستان‌نویسی باکلاس» با آن‌ها گفت‌وگو شده است، حضور داشتند.

در آغاز این جلسه ابراهیم زاهدی‌مطلق از گردآورندگان این کتاب، با گرامیداشت یاد و خاطره زنده‌یاد فیروز زنوزی جلالی گفت: در جمع معلمان داستان، جای آقای زنوزی جلالی که برای این کتاب با ایشان مصاحبه داشتیم بسیار خالی است، ولی خوشحالیم که پسر ایشان دعوت ما را برای حضور در این برنامه پذیرفتند.

مدیر دفتر داستان بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در ادامه بیان کرد: پس از ترجمه و انتشار مجموعه ۱۰ جلدی «گام به گام تا داستان‌نویسی حرفه‌ای» به این نتیجه رسیدیم که جای کتابی که دربردارنده تجربیات استادان داستان‌نویسی کشورمان باشد، در میان کتاب‌های مرجع خالی است. پس دست به کار شدیم و با ۱۳ معلم داستان‌نویسی گفت‌وگو کردیم که این کتاب ماحصل آن است.

در ادامه این نشست، مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی گفت: با آن‌که این کتاب مبتنی بر مصاحبه است و در ظاهر، در مدت زمان کوتاهی می‌توان کارهای آن را انجام داد، ولی در این راه ما برای تکمیل یک مصاحبه، چهار ماه وقت صرف کردیم.

او افزود: قدر و منزلت این کتاب به کنار هم قرار گرفتن اسامی استادانی است که عمر خود را پای داستان‌نویسی و تدریس آن گذاشته‌اند.

قزلی در ادامه با تشکر از حضور معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه بیان کرد: این جلسه فرصت مغتنمی است که دکتر جوادی به عنوان سکاندار بخش فرهنگ وزارت ارشاد پای صحبت‌های شما بنشیند و مسائل و دغدغه‌های پیشکسوتان این حوزه را بشنود.

او در پایان افزود: این کتاب حاصل مشارکت ۱۳ معلم داستان‌نویسی باسابقه‌ است که هم نمونه‌ای جدید در الگوی گفت‌وگو است و هم نظرات هر یک از استادان، از منظر خود - کلاسیک یا مدرن - به داستان‌نویسی حرفه‌ای و در نتیجه رفع ابهامات این حوزه است.

سپس هر یک از معلمان داستان‌نویسی به طرح نکات، دغدغه‌ها، موانع و مشکلات این حوزه پرداختند و پیشنهاداتی برای ارتقای آموزش داستان‌نویسی در کشور ارائه دادند.

راضیه تجار با تقدیر از انتشار این کتاب گفت: در دهه ۶۰، یک آگهی از کلاس داستان‌نویسی در حوزه هنری باعث ورود من به این وادی شد که توانستم از همان‌ سال‌ها یاد بگیرم، بنویسم و آموزش دهم. خرسندم از این که بخشی از تجربیات من در این سال‌های معلمی در این کتاب آمده است.

محمدجواد جزینی با اشاره به وضعیت کلاس‌های داستان‌نویسی اظهار کرد: اگر به کلاس‌های سنتی  با حضور ۱۰ تا ۲۰ ادب‌جو اکتفا کنیم، نمی‌توانیم آینده درخشانی برای داستان‌نویسی قائل باشیم؛ در صورتی که می‌توانیم با بردن داستان و داستان‌نویسی به محیط‌های دانشگاهی و ایجاد رشته‌های مرتبط، نیاز کشور را در سطح آکادمیک برطرف کنیم.

صحبت‌های ابوتراب خسروی درباره بحران خواننده بود. او با تشکر از برپایی این جلسه گفت: ما نیاز به تربیت خواننده در مقاطع مختلف تحصیلی داریم. اگر به متون ادبی مخصوصاً ادبیات معاصر توجه ویژه‌ای شود و در کتاب‌های درسی گنجانده شود، می‌توانیم انتظار نسلی کتاب‌خوان را داشته باشیم؛ در غیر این صورت با بحران خواننده روبه‌رو می‌شویم.

مطالبه محمدحسن شهسواری، بردن آموزش داستان‌نویسی به شهرستان‌ها بود. او با اشاره به تجربه خوبی که از تدریس در دوره آموزش داستان‌نویسی «آلِ‌جلال» در بنیاد شعر و ادبیات داستانی داشته، بیان کرد: همان‌طور که می‌دانید، کارهای خوبی در این زمینه شده، ولی کافی نیست. با توجه به هزینه‌های حضور استاد در شهرستان‌ها و هزینه گردهمایی داستان‌نویسان جوان از مناطق مختلف در یک شهر از استان، شهرستان‌ها نیازمند توجه و حمایت ویژه وزارت ارشاد در بخش آموزش هستند.

احمد دهقان با اشاره به شیوه‌های جدید آموزش داستان‌نویسی در دنیا اظهار کرد: شیوه‌های سنتی دیگر پاسخگوی نیاز داستان‌نویسی نوین نیست. باید گروه‌هایی بروند و از مراکز پژوهشی و دانشگاه‌های صاحب سبک دنیا بازدید کنند تا با شیوه‌های جدید آموزش داستان‌نویسی آشنا شوند و این فن به صورت دانشگاهی در کشورمان آموزش داده شود.

حسین فتاحی با تقدیر از جمع‌آوری تجربیات معلمان داستان‌نویسی در کتاب «داستان‌نویسی باکلاس» گفت: کار بسیار خوب و جدیدی در این کتاب انجام شده است. امیدوارم با حمایت از آثار باکیفیت، نویسندگان صاحب‌سبک و آثار برگزیده در جشنواره‌های ملی، از رهاشدگی نویسندگان و آثار خوب جلوگیری شود.

مجید قیصری نیز با تقدیر از انتشار این کتاب گفت: این کار باید ادامه‌دار باشد و در مراحل بعدی، سوالات تازه‌ای از استادان و پیشکسوتان پرسیده شود؛ پرسش‌هایی که نشان‌دهنده دغدغه هریک از این استادان باشد.

همچنین حمیدرضا شاه‌آبادی با تقدیر از حرکت همنشینی معلمان داستان گفت: پرسش بنیادینی وجود دارد که داستان‌نویسی قابلیت آموزش دارد یا خیر. به نظر من همان‌طور که معماری و حتی آشپزی قابلیت آموزش دارد و از بین دانشجویان یک دانشگاه با سطح آموزشی یکسان، یکی معمار متبحری می‌شود و دیگری معماری معمولی، در آموزش داستان‌نویسی نیز همین‌طور است و نتیجه فارغ‌التحصیلان هر مدرسه داستان‌نویسی بسته به ذوق فردی، تجربیات و معلم آن کلاس است.

مدیر انتشارات مدرسه افزود: در دانشگاه شیراز، دانشگاه امام رضا (ع) مشهد، دانشگاه فردوسی، دانشگاه هرمزگان و برخی دانشگاه‌های دیگر، رشته ادبیات کودک در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد که موجب معرفی دانشجویان و رساله‌هایی شده که حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و به زودی تاثیر آن را بر روی ادبیات کودک خواهیم دید؛ پس ناگزیریم از آموزش آکادمیک داستان‌نویسی.

ابراهیم حسن‌بیگی نیز در این مراسم گفت: یکی از اهداف بنیاد، تولید این‌گونه آثار مرجع است که برای آموزش داستان‌نویسان و انتقال تجربه از معلمان داستان کاربرد دارد. امیدوارم بیش از پیش شاهد انتشار این دست کارها باشیم.

سیامک گلشیری هم با حمایت از انتشار این‌گونه کتاب‌ها، خواستار انتشار جلد دوم این کتاب و پرداختن به موضوعات و دغدغه‌های معلمان داستان‌نویسی شد.

در پایان این نشست، محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تشکر از بنیاد شعر و ادبیات داستانی برای برگزاری این جلسه گفت: کتاب «داستان‌نویسی باکلاس» از نظر خوانش تجربیات معلمان داستان و نوع مواجهه این استادان با شاگردان و شکل انتقال مفاهیم بسیار ارزشمند است.

او با اشاره به دوران سودگرایی در اروپا و رهبانیت دانشمندان اظهار کرد: در آن زمان عده‌ای از علما گفتند که چرا ما فقط برای خودمان سودمند هستیم و برای نفع جامعه کاری انجام نمی‌دهیم و همین امر باعث رشد و ترویج علم شد. حال من در جمع بهترین داستان‌نویسان این کشور هستم که عمر خود را صرف آموزش و نشر این علم کرده‌اند که ستودنی‌ است.

جوادی افزود: تلاش می‌کنم بستری آماده شود که بتوانیم آموزش داستان‌نویسی را به دانشگاه‌ها بیاوریم و در فضایی آکادمیک و با تلفیق علم و تجربه به تربیت داستان‌نویسان حرفه‌ای بپردازیم.

رئیس سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: در سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران شاهد بودیم که در کشورهای همسایه، با استفاده از شخصیت‌های ایرانی داستان‌هایی می‌نویسند که به کتاب‌هایی پرفروش تبدیل می‌شود و حتی خواننده ایرانی برای خرید آن‌ها صف می‌کشد، در صورتی که ما باید صادرکننده این فرهنگ و کتاب‌ها باشیم؛ پس باید بررسی کنیم که چطور می‌توانیم کتاب‌ها و اندیشه‌های خود را برای مخاطب جهانی بنویسیم.

معاون فرهنگی وزارت  ارشاد در پایان بیان کرد: امیدوارم بتوانیم با همکاری بنیاد شعر و ادبیات داستانی، آموزش داستان‌نویسی را از تمرکز در پایتخت و مراکز استان‌ها به شهرستان‌ها و نقاط دورافتاده کشور ببریم که هم از گنجینه داستان‌ها و افسانه‌های محلی بهره ببریم و هم استعدادهای جوان و بکر این مناطق را کشف کنیم.

بنیاد شعر و ادبیات داستانی به تازگی کتاب «داستان‌نویسی باکلاس» را منتشر کرده که حاصل گفت‌وگو با ۱۳ معلم داستان‌نویسی کشور است.

انتهای پیام