حرف‌های زن سنگالی که دکتری زبان فارسی دارد

سار لی - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس - کلامش را با بیت «به نام خداوند جان و خرد/ کزین برتر اندیشه برنگذرد» آغاز کرد و گفت: ما سال‌هاست که در سنگال گروه زبان، ادبیات و تمدن فارسی داریم؛ نه کرسی. این گروه برای دانشگاه است و ویژگی‌های خاصی دارد. خیلی از آموزش‌ها از جمله تاریخ ادبیات، ادبیات کلاسیک، ادبیات معاصر، عرفان و ... داده می‌شود. این گروه تنها گروه زبان فارسی در کل آفریقای غربی است که با امضای تفاهم‌نامه بین دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه سنگال به وجود آمده است. پس به نظر من، این گروه سرمایه‌ای خیلی بزرگ است که مسئولان رسمی دو دانشگاه و مسئولان جمهوری اسلامی ایران باید برای گسترش آن بکوشند.

او روایت آشنایی خود با زبان فارسی و آموختن آن را چنین بیان کرد: در سیر گسترش روابط علمی و دانشگاهی دو کشور ایران و سنگال در سال ۲۰۰۴ میلادی، دانشگاه شهید بهشتی با دانشگاه ما تفاهم‌نامه‌ای امضا کرد و گروه زبان، ادبیات و تمدن فارسی در دانشگاه ما در سنگال افتتاح شد. آن زمان من در گروه زبان انگلیسی تحصیل می‌کردم که اطلاعیه‌های جدیدی در دانشگاه دیدم، اول از روی کنجکاوی سراغ آن رفتم و درباره آن پرسیدم. بعد از این که یک سال به صورت پایه آن را خواندم در دوره کارشناسی ثبت‌نام کردم. بعد از کارشناسی برای تحصیل از طرف ایران بورسیه شدم. مدرک کارشناسی ارشد این رشته را از دانشگاه شهید بهشتی گرفتم و برای دکتری در دانشگاه تربیت مدرس تحصیل کردم. 

لی که اولین زن فارغ‌التحصیل دکتری زبان و ادبیات فارسی در سنگال است، درباره تاثیری که می‌تواند در علاقه‌مندی به زبان فارسی بر بقیه مردم بگذارد اظهار کرد: من فکر می‌کنم نه من و نه هیچ‌کس دیگر نمی‌تواند به سرعت مردم دنیا را به یک زبان و فرهنگ دیگر علاقه‌مند کند. اما در طول زمان و به تدریج این کار با یاری خدا آن هم در سرزمین خودم انجام می‌شود. البته اگر من سفرهایی داشته باشم یا امکاناتی از سوی علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی چه در داخل ایران، چه در خارج ایران در اختیار من باشد می‌توانم این زبان، فرهنگ و تمدن را گسترش بیشتری دهم. من در تلاش هستم و علاقه‌مندم و این کار را به یاری خدا انجام می‌دهم، البته با یاری و کمک. 

او در پاسخ به سوالی درباره واکنش اطرافیان به فارسی یادگرفتن خود، گفت: خانواده با من موافقت داشتند. اما دوستان به من می‌گفتند که با این زبان می‌خواهم چه کار کنم و با تعجب از من می‌پرسیدند که این زبان به چه درد من می‌خورد؛ چون جز دانشگاهیان کسی از زبان و ادبیات فارسی اطلاع نداشت. 

سار لی با بیان این‌که در بیشتر کشورهای دنیا زبان نیست که باعث مهیا شدن کار می‌شود، بلکه توانایی و مهارت است، ادامه داد: زبان یک وسیله ارتباط است اما تنها برای پیدا کردن کار کافی نیست. من تازه از ایران برگشته‌ام و اکنون دو نفر فارغ‌التحصیل دکتری زبان و ادبیات فارسی در سنگال هستند و حدود ۱۵ نفر در مقطع ارشد و دکتری در حال تحصیل هستند.  من فکر می‌کنم این تازه اول راه است. ما تلاش می‌کنیم که زبان فارسی گسترده و پایدار بماند. البته من فکر می‌کنم وظیفه اصلی بر دوش مسئولان فرهنگی، دانشگاهی، علمی و... جمهوری اسلامی ایران است که برای گسترش و پایداری زبان، فرهنگ و ادب کهن ایران برنامه‌ریزی کنند و همکاری لازم را انجام دهند و روابط‌شان را گسترش دهند. البته که ما فارغ‌التحصیلان هم تلاش می‌کنیم اما سهم بیشتر کار بر عهده مسئولین جمهوری اسلامی ایران است که برنامه‌ریزی کنند و از فارغ‌التحصیلان سنگال و سایر کشورهای آفریقای استفاده کنند.

او به علاقه‌اش به سعدی اشاره کرد و گفت: سعدی شیرازی را به این دلیل که حرفش به‌روز و پند و اندرز و نصیحت در حرف‌هایش زیاد است، دوست دارم؛  خصوصا در گلستان. بعد از آن مولانا را با توجه به وجود زمینه صوفی، عرفانی در سنگال، همچنین شاهنامه فردوسی را با توجه به داستان حماسی که در بیشتر کشورهای آفریقای غربی وجود دارد، دوست دارم. بچه‌های ما برای یادگاری فارغ‌التحصیلی در این رشته پایان‌نامه‌های تطبیقی در این موضوع‌ها نوشته‌اند و دارند می‌نویسند. مثلا شاهنامه را با داستان‌های سرزمین خودشان مقایسه کرده‌اند. مثلا رساله دکتری من درباره سه رمان از رمان‌نویسان معاصر زبان فارسی، «سووشون» نوشته سیمین دانشور، «شوهر آهوخانم» نوشته علی‌محمد افغانی و «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» نوشته زویا پیرزاد است که آن‌ها را با سه نویسنده سنگالی مقایسه کرده‌ام.

لی در پاسخ به این سوال که آیا میان ادبیات فارسی با آثار ادبی شاعران و نویسندگان سنگال وجوه مشترکی از نظر اندیشه و زبان وجود دارد، اظهار کرد: فرهنگ، زبان و تمدن در بیشتر کشورها ریشه‌های مرتبط دارند. کمتر کشوری هست که داستان‌های مبارزه با ظلم و ستم و داستان‌هایی با ریشه‌های عشق و محبت نداشته باشد پس در همه جای دنیا وجه مشترکی از فرهنگ و تمدن هست چون از آغاز آدم‌ها در همه جا و همه با هم زندگی کرده‌اند. مثلا کلمه مادر در فارسی با دیگر زبان‌ها از یک ریشه آمده‌اند. ما هم لغات مشترکی با زبان فارسی داریم مثل آسمان، جوجه و... . مهم این است که بتوانیم از این زمینه‌های مشترک برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و تمدن استفاده کنیم. البته باز هم ما توانایی خودمان را در این راه به کار می‌بندیم و وظیفه بر عهده مسئولین ایران است. ما آمادگی داریم که از این راه هر کاری از دست‌مان بر می‌آید انجام دهیم و امیدواریم آن‌ها هم ما را در این زمینه یاری کنند.

او بار دیگر با تاکید بر لزوم حمایت مسئولان ایرانی از فارغ‌التحصیلان خارجی زبان و ادبیات فارسی، ادامه داد: من با علاقه این زبان را انتخاب کردم و تا جایی که توان داشته باشم در بالا بردن سطح اطلاعات علمی خودم تلاش می‌کنم اما من هنوز در اول راه هستم و هنوز چیزهای خیلی زیادی از فرهنگ و تمدن ایران نیاموخته‌ام و امیدوارم راهی باشد تا ما بتوانیم به مراکز دانشگاهی و علمی ایران رفت ‌و آمد داشته باشیم و توانایی علمی خود و توانایی‌مان را برای گسترش زبان و فرهنگ کهن ایران در سرزمین خودمان و جاهای دیگر بالا ببریم. درست است که ما فارغ‌التحصیل شده‌ایم اما لازم است تا ارتباط‌مان با ایران بیشتر باشد و برای افزایش مدام اطلاعات با مراکز علمی و دانشگاهی داخل ایران مرتبط باشیم. امیدواریم برای این کار مسئولین امر ما دانشجویان فارغ‌التحصیل سنگال را یاری کنند.

سار لی در پایان گفت: از تمام کسانی که ما را در مسیر یادگیری ادبیات، زبان و تمدن فارسی یاری کردند سپاسگزارم. از مسئولین و همچنین از سفارت ایران تشکر می‌کنم که فرصت درس خواندن در ایران عزیز را به ما دادند.

انتهای پیام