شایان ربیعی دنیای اقتصاد : امسال سال آمارهای سینمایی بود. در عین فروش بالای فیلمها و رکوردزنی ۳۸ میلیارد تومانی فیلم «هزارپا»، آمارهایی هم از مصرف سینما در سالهای گذشته منتشر شد که تصورهای عمومی از وضعیت بازار سینما را دستخوش شگفتی و بهت میکرد. این آمارها نشان میداد مصرف سینما در جامعه ایرانی چندان که از رقمهای فروش برمیآید، گسترده یا امیدبخش نیست. به تازگی هم سازمان سینمایی کشور آمارهایی را از میزان فروش فیلمها در ۱۱ماه گذشته و همچنین تعداد تماشاگران فیلمها در سالنهای سینما منتشر کرده است. این آمارها رکورد ۲۳۱ میلیارد تومانی را در مجموع فروش فیلمها در ۱۱ماه اول سال ۹۷ تایید میکند.
طبق گزارشی که سازمان سینمایی منتشر کرده، سینمای ایران در ۱۱ماه نخست سال ۱۳۹۷ به فروشی معادل ۲۳۱ میلیارد و ۶۱۸ میلیون و ۷۸۲ هزار تومان رسیده است و طی این مدت ۲۶ میلیون و ۵۳۸ هزار و۸۲۰ نفر به تماشای فیلمهای درحال اکران نشستند. این در حالی است که فروش سینماها تا اول اسفندماه سال گذشته معادل ۱۷۰ میلیارد و ۹۰۹ میلیون و ۷۸ هزار تومان و تعداد تماشاگران ۲۱ میلیون و ۷۲۴ هزار و ۱۶۹ نفر بوده است. به این معنی که آمار فروش حدود ۳۶ درصد و تعداد تماشاگران نیز ۲۲ درصد افزایش داشته است. در همین رابطه محمود اربابی معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی گفت: میزان فروش سینمای ایران در بهمن ماه سال ۹۷ معادل ۱۴ میلیارد و ۸۳۰ میلیون و ۵۲۱ هزار تومان بوده و یکمیلیون و ۷۵۱ هزار و ۱۲۷ نفر به تماشای فیلمهای اکران شده نشستند. البته آمارهای اعلامی مخاطبان بهمن ماه، بدون در نظر گرفتن کسانی است که در قالب جشنواره فیلم فجر به تماشای فیلمها نشستهاند.وی با مقایسه بهمن با مدت زمان مشابه سال ۹۶ اظهار کرد: این رقم در سال گذشته ۱۲ میلیارد و ۷۱۹ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان بوده و یکمیلیون و ۶۵۷ هزار و ۴۸۸ نفر به تماشای فیلمها نشستند که بر این اساس در بهمن ماه ۹۷ سینما ۱۷ درصد افزایش فروش و ۶درصد افزایش تماشاگر را شاهد بوده است.
در چهار سال اخیر فروش سینماها افزایش قابل توجهی داشته است. اما افزایش رقم فروش، الزاما به معنی افزایش مخاطبان نبوده است. به بیان دقیقتر ضریب افزایش قیمت بلیت سینماها و به تبع آن افزایش رقم فروش فیلمها، متناسب با افزایش تعداد تماشاگران نبوده است. از سال ۶۰ به این سو قیمت بلیت سینماها حدود ۱۳۰۰ برابر گرانتر شده است. قیمت بلیت سینماها در سال ۱۳۶۱ تنها ۵ تومان بوده است که این مبلغ در سال ۶۳ به ۷ تومان، در سال ۶۴ قیمت بلیت فیلمهای سینمایی به ۸ تومان و در سال ۶۵ این رقم به ۱۰ تومان افزایش مییابد. قیمت بلیت در اواخر دهه ۷۰ یعنی در سال ۷۹ به ۳۰۰ تومان رسید. دهه ۸۰ این رقم را به ۳ هزار تومان رساند و در دهه ۹۰ تا امروز قیمت بلیت سینماها بهطور میانگین بیش از ۸۷۰۰ تومان است. فیلم هزارپا بهعنوان پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران ۳۸ میلیارد تومان فروش داشته است. با احتساب قیمت ۸۷۲۰ تومانی بلیت که میانگین رسمی قیمت بلیت در ایران است، این فیلم صدرنشین، حدودا ۳/ ۴ میلیون نفر تماشاگر داشته است. برای مقایسهای ساده میتوان از تعداد تماشاگران فیلم «کلاه قرمزی و پسرخاله» یاد کرد که در سال ۱۳۷۳ توانست بیش از ۵/ ۳ میلیون نفر را به سینماها بکشاند. جمعیت ایران در سال ۱۳۷۳ کمتر از ۶۰ میلیون نفر و تعداد سینماها و صندلی سالنهای نمایش فیلم نیز کمتر از سال ۹۷ بوده است.
بسیاری از منتقدان اعتقاد دارند که رتبهبندی فیلمها را باید براساس تعداد مخاطب انجام داد نه فروش. زیرا فروش فیلمها بسیار متاثر از افزایش قیمت بلیت است و درک کاملی از میزان موفقیت یک فیلم ارائه نمیکند. برهمین اساس در سالهای اخیر بیش از پیش موضوع استقبال تماشاگران از فیلم و تعداد بلیتهای فروخته شده مورد توجه قرار گرفته است. در ایران شمار فیلمهای پرتماشاگر کم نیست. یکی از معروفترین فیلمهای پرتماشاگر فیلمفارسی «گنج قارون» است که طبق گزارشهای رسانهای، در سال ۱۳۴۴ حدود ۸۰ درصد از جمعیت تهران یک میلیون نفری را به سالنهای سینما کشاند.
اما سوای موضوع فیلمفارسیها و به ویژه در سالهای پس از انقلاب نیز فیلمهای پرتماشاگر کم نبودند. پرمخاطبترین فیلمهای سینمایی در دهه ۶۰ به ترتیب فیلمهای سینمایی عقابها از ساموئل خاچیکیان با تعداد مخاطبی در حدود یک میلیون و ۸۷۵ هزار نفر بوده و پس از این فیلم، برزخیها از ایرج قادری با یک میلیون و ۶۰۰ هزار مخاطب در رتبه دوم قرار دارد. در دهه ۷۰ نیز رکورد پرمخاطبترین فیلم در اختیار فیلم کلاه قرمزی و پسرخاله است. این اثر حدود ۳ میلیون و ۴۴۰ هزار مخاطب داشته است. در این دهه فیلم مرد عوضی از محمدرضا هنرمند هم با تعداد مخاطبان دو میلیون و ۶۷۰ هزار نفر در رتبه دوم قرار دارد. در دهه ۸۰ شرایط به گونه دیگری رقم میخورد تا جایی که فیلم اخراجیهای ۱ با تعداد مخاطب یک میلیون و ۶۶۰ هزار نفر و اخراجیهای ۲ با تعداد مخاطب یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در رتبه اول و دوم پرمخاطبترینهای دهه ۸۰ قرار دارند. در بررسی وضعیت استقبال مخاطبان از فیلمهای سینمایی به وضوح روشن است که پرمخاطبترین فیلمهای سینمای ایران در دهه ۷۰ به نمایش درآمده و مخاطبان با وجود افزایش قیمت بلیت فیلمهای سینمایی، از سینماها دور نشدند اما این روند به ترتیب در دهه ۸۰ نزول چشمگیری پیدا کرد و در سالهای ۹۱ و ۹۲ به اوج خود رسید تا جایی که پرفروشترین فیلم سینمای ایران در سال ۹۲ فیلم هیس دخترها فریاد نمیزنند با مخاطب تقریبی ۸۵۰ هزار نفر بوده است. از سال ۹۴ سینمای ایران دوباره جان گرفت و فروش فیلمها و آمار تماشاگران نیز افزایش یافت. فیلم هزارپا با ۳/ ۴ میلیون نفر و نهنگ عنبر۲ با بیش از ۳/ ۲ میلیون نفر مخاطب، صدرنشینان فیلمهای پرمخاطب در دهه ۹۰ هستند.
مرکز آمار ایران بر اساس نتایج یک طرح آماری خود اعلام کرد که ۸۱ درصد از «جمعیت ایران» در سال ۹۶ به سینما نرفتهاند. این آمارهای عجیب شگفتی بسیاری از کارشناسان و رسانهها را برانگیخت. انتشار این آمارها در حالی است که مرکز آمار ایران در سرشماری سال ۹۵ نیز تعداد افرادی که به سینما میروند را ۲۵ میلیون نفر یعنی حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور اعلام کرده بود. بر اساس همین گزارش در سال ۹۵، به ازای هر ۶۲۰ نفر یک صندلی سینما در کشور وجود داشت که نسبت به سال ۸۵، درصد صندلی سینما نسبت به جمعیت چهار درصد کمتر شده است.
ثبت نظر