برای «سفر شمال» آماده‌اید؟

، با آن‌که سیاست بر کنترل و توزیع سفرها در این پیک زمانی حساس است، اما به تجربه، بیشتر مردم بدون توجه به این سیاست‌ها، به روش هر سال خود پای‌بندند، برای همین تعطیلات نیمه خردادماه با «سفرهای شمال» پیوند دیرینه خورده است.

چند هفته‌ای است که تبلیغ خانه‌ها و ویلاهای اجاره‌ای در استان‌های شمالی آغاز شده و هتل‌ها و بومگردی‌ها از گسترش فعالیت کلید به دست‌های حاشیه جاده‌ها همزمان با آغاز تعطیلات نیمه خردادماه ابراز نگرانی کرده‌اند.

صاحب یکی از بومگردی‌ها در استان مازندران می‌گوید: قیمت ویلاها و خانه‌های شخصی را پایین آورده‌اند تا مردم را جذب کنند. هیچ نظارتی هم وجود ندارد، ولی بومگردی‌ها و هتل‌ها که مجبورند مالیات و عوارض بدهند و هزینه‌های بیشتری را برای تأمین خدمات بپردازند، با این شرایط در مقابل این خانه‌ها نمی‌توانند دوام بیاورند.

این اعتراض را سال‌هاست هتلدارها هم مطرح می‌کنند اما تا کنون علاجی برای آن پیدا نشده است، حالا بومگردی‌ها هم به جرگه معترضان فعالیت تابلو به‌دست‌ها و خانه‌های استیجاری پیوسته‌اند.

تبلیغ و فروش تورها نیز از هفته‌ی پیش تشدید شده است، بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد با توجه به قیمت‌ها، تورهای کوتاه یک تا دو روزه تا کنون بیشترین متقاضی را داشته است. بیشتر این تورها به نقاط جنگلی و کوهستانی در شمال و غرب کشور طراحی شده است، همان مسیرهایی که هر سال در این تعطیلات سنگین‌ترین ترافیک جاده‌ای را تجربه می‌کنند.

در شهرهای شمالی که ورود و خروج مسافر در آن هیچ‌وقت از نفس نمی‌افتد حتی در آخر هفته‌ها، همان خدماتی آماده می‌شود که در تعطیلات نوروز و یا تابستان. بیشتر مسافران از کمبود امکانات و زیرساخت‌های بهداشتی و رفاهی با وجود آگاهی دستگاه‌های متولی از حجم مسافران شاکی هستند، اما ظاهراً وضع تغییر نمی‌کند.

ولی تیموری رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر اعلام کرده طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته به منظور کسب رضایت هموطنان در تعطیلات پیش‌رو، اموری از جمله "نظارت بر فعالیت تأسیسات و مؤسسات خدمت‌رسان به خصوص واحدهای ارائه دهنده خدمات در مسیرهای بین‌راهی و بین‌شهری"، "راه‌اندازی سامانه پاسخگویی به شکایات در تمامی استان‌ها با خدمات به‌موقع"، "تشکیل تیم‌های نظارتی تلفیقی با حضور دستگاه‌های نظارتی، خدماتی، امدادی و غیره به منظور نظارت بر اماکن و مراکز خدمات‌رسان به مسافران" و "آمادگی مراکز امدادی، بهداشتی و درمانی، رفاهی پذیرایی و اقامتی برای ارائه خدمات به مسافران ورودی به استان‌ها" انجام شده اما شکایت‌های مسافران در آخرین دور تعطیلات (نوروز و نیمه شعبان) نشان می‌دهد با وجود نظارت‌هایی که ستاد هماهنگی خدمات سفر از آن سخن می‌گوید اما در واقعیت کنترل و نظارتی در برخی بخش‌ها وجود ندارد، به ویژه حوزه‌هایی که مدیریت‌های موازی با گردشگری دارند.

این ناهماهنگی‌ها در مناطق تفریحی ساحلی و جنگلی که متولی مشخص و متمرکزی ندارد نیز معمولاً مرسوم است و جوامع محلی بدون مستندات با عنوان متولی منطقه از مسافران ورودیه‌هایی را دریافت می‌کنند درحالی‌که حتی خدماتی در حد پارکینگ ارائه نمی‌دهند.

قیمت‌های پراکنده و نبود مرجعی برای کنترل نرخ‌ها پیش از تعطیلات و همزمان با آن، از دیگر مشکلات مرسوم سفرهای داخلی و خارجی است که به وقت تعطیلات حادتر می‌شود و معمولاً با انکار گرانی و اعلام گزارش‌هایی از برخوردهای آنی با گران‌فروش‌ها توجیه می‌شود.

از سوی دیگر سهم قابل توجهی از این تعطیلات به عید فطر مربوط است اما به هر حال محتوای مذهبی تعطیلات نیمه خرداد ظاهراً نوعی محافظه‌کاری را در برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌های مربوط به سفر ایجاد کرده است. آن‌چنان که هر سال درباره خدمات و امکانات آماده شده در مقاصد سفر به ویژه نقاط شمالی کشور یا اطلاع‌رسانی انجام نمی‌شود و یا خیلی کم‌رنگ است. این در حالی است که به هر حال جمعیتی در چنین مناسبت‌هایی سفر می‌روند و نمی‌توان نظارت و هماهنگی‌ها را محدود کرد یا محافظه‌کاری در اصل ماجرا نشان داد.

ولی تیموری، معاون گردشگری و رئیس ستاد مرکزی خدمات سفر نیز گفته است: «با توجه به فرارسیدن سی‌امین سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) و همچنین تعطیلات عید سعید فطر و پیش‌بینی احتمال افزایش سفرهای داخلی هموطنان عزیز برای شرکت در مراسم سوگواری مذهبی و آئین‌های مربوطه در شهرهای مختلف کشور، ۲۲ دستگاه اجرایی خدمت‌رسان در حوزه سفر و ستادهای اجرایی خدمات سفر ۳۱ استان در میزبانی از عزاداران و مسافران احتمالی در تعطیلات پیش‌روی میانه خرداد ماه آماده هستند.»

او همچنین گفته است: «برنامه‌ریزی به منظور اجرای مراسم مناسبتی در اماکن مذهبی و تاریخی، برنامه‌ریزی به منظور برپایی نمایشگاه صنایع‌دستی و سوغات محلی در محل جاذبه‌های مذهبی و تاریخی، و نیز برنامه‌ریزی به منظور اطلاع‌رسانی و پخش مراسم استان‌ها در این ایام از طریق صدا و سیما استان و شبکه‌های رسمی گوشه‌ای از اقدامات تدارک دیده شده به منظور میزبانی شایسته از هموطنان است.»

تیموری به این موارد هم اشاره کرده است: «بهره‌گیری از حداکثر توان و ظرفیت‌های موجود، آماده‌باش عوامل اجرایی، حضور به موقع عوامل و تجهیزات در صحنه، صدور بخشنامه‌های تأکیدی به واحدهای استانی و عملیاتی، اعزام اکیپ‌های کمکی و فوق‌العاده در مسیرهای پرتردد و پرمسافر به ویژه محورهای مواصلاتی شمال کشور، اطلاع‌رسانی از خدمات، امکانات و توصیه‌هایی که برای رفاه حال مسافران ضرورت دارد و نیز نظارت بر کمیت، کیفیت و نرخ کالا و خدمات از جمله مواردی است که با قید فوریت در اولویت امور اجرایی ۲۲ دستگاه عضو ستاد قرار گرفته است.»

ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر این اطلاعیه را دو روز پیش از آغاز تعطیلات منتشر کرده، درحالی‌که با توجه به جایگاهی که در سیاست‌گذاری و هماهنگی سفر دارد بهتر بود سوای مرور مسؤولیت‌ها و وظایف روتینی که متوجه‌اش است، به آسیب‌شناسی و رفع مشکلات سفر در تعطیلات نیمه خردادماه که هر سال تکرار می‌شود، بپردازد و با اطلاع‌رسانی جزئی‌تر، ملموس و هماهنگ با سایر نهادها و دستگاه‌های مسؤول از حجم چالش‌ها و سوانح احتمالی سفرهای مردم بکاهد و تنها با صدور یک اطلاعیه، ختم به انجام وظیفه نشود.

انتهای پیام