اعتراف یکی از مدیران لوور درباره ایران

به نقل از نیویورک تایمز، «ایلین شولینو» روزنامه‌نگار ارشد و رئیس دفتر نشریه نیویورک تایمز در پاریس، در گزارشی درباره مجموعه آثار باستانی ایران در موزه لوور، چنین نوشته است: «من تنها یک بار و در سال ۱۹۸۲ از «شوش»، شهر باستانی ایران، بازدید کردم؛ آن هم در سفری به مرز غربی ایران و در جریان جنگ ایران و عراق. ارتش عراق بخش اعظمی از خوزستان را که شهر شوش نیز در آن قرار دارد، مورد حمله قرار داده بود. ایرانی‌ها آن زمان می‌خواستند تمام مردم جهان شاهد آسیب‌های وارد شده به این شهر باشند. حملات ارتش عراق به کاخ‌های ۱۰۰ هزار هکتاری داریوش بزرگ در شهر شوش که از قرن پنجم پیش از میلاد مسیح بازمانده بود، شدیداً آسیب وارد کرد.

زمانی که داریوش امپراتوری ایران را در دست گرفت، شوش را به عنوان پایتخت دائمی خود برگزید. شوش که یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است، با تبدیل به قطب تجاری، ادرای و سیاسی، به اهمیتی در حد «پرسپولیس» دست یافت.

پیش از حملات عراق، اثر چندانی از این کاخ‌ها باقی نمانده بود؛ چرا که در طول قرن‌ها این مکان توسط مهاجمان تسخیر، غارت و نابود شده بود. در سال ۱۸۸۵ باستان‌شناسان فرانسوی مجموعه عظیمی از آثار باستانی را در این مکان کشف کردند. بیشتر آثار مکشوفه در نهایت از موزه لوور سر درآوردند.»

شولینو در ادامه این گزارش به یک اعتراف صریح اشاره می‌کند: «ژولین کانی» مدیر مجموعه آثار باستانی ایران در موزه لوور می‌گوید: "سال‌ها پیش فرانسه توافقنامه‌ای بسیار زیرکانه و انحصاری امضا کرد؛ مبنی بر این که حق حفاری این منطقه برای دهه‌های متوالی انحصارا با فرانسه باشد و هر آنچه که کشف می‌شد می‌توانست به این کشور منتقل شود. "

پس از آن‌که رضا شاه پهلوی در سال ۱۹۲۵ قدرت را در ایران به دست گرفت، توافقنامه‌ی دیگری تنظیم شد که از سال ۱۹۲۸ به بعد اکتشافات بین دو کشور تقسیم می‌شد. با وقوع انقلاب سال ۱۹۷۹ در ایران این قبیل پروژه‌ها خاتمه یافت.

این روزها موزه «لوور» آثار باستانی باقی‌مانده از شوش را جزو ارزشمندترین دارایی‌های خود محسوب می‌کند اما با وجود آثار مشهوری همچون تابلو نقاشی «مونالیزا» که پربازدیدترین اثر این موزه به شمار می‌رود یا مجموعه اسلامی، تالار ایران از آنجایی که دسترسی به آن نیز مشکل است کمتر مورد بازدید قرار می‌گیرد.

به گفته مدیر مجموعه آثار باستانی ایران در موزه لوور، سرگذشت شهر «شوش» حتی در میان بازدیدکنندگان ایرانی که این شهر را با «پرسپولیس» اشتباه می‌گیرند، کمتر شناخته شده است.

موزه لوور در اواخر سال ۲۰۱۸ از نمایشی سه بعدی به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی و فرانسوی بهره گرفت که با استفاده از آن بازدیدکنندگان می‌توانند سفری مجازی به شوش را تجربه کنند. با این تلکنولوژی بازدیدکنندگان از دروازه‌های عظیم وارد کاخ می‌شوند و از سالن مملو از ستون می‌گذرند تا در نهایت به تالار پادشاهی برسند.

این تصویر یک ستون سنگ آهک را نشان می‌دهد که زمانی نزدیک به ۲۱ متر متر ارتفاع داشته و در قسمت بالایی با دو گاو نر زانو زده مزین شده است و به عنوان اثر باستانی اصلی در تالار اصلی پارسی موزه لوور شناخته می‌شود. سی و شش عدد از این ستون‌ها زمانی نگهدارنده سقف سالن کاخ شوش بودند. این ستون در حالی در شوش کشف شد که از نقاط مختلفی شکسته شده بود.

شوش مرکز هنری ساخت آجر بود. آجرهایی عظیم و مزین شده با کتیبه‌های رنگارنگ که در برخی از آن‌ها از نقوش برجسته استفاده شده که در کنار یگدیگر همچون پازلی هزار تکه قرار می‌گرفتند. در برخی از این کتیبه‌ها می‌توان کمان‌داران، شیرهای نر در حال غرش یا شیر دال را مشاهده کرد.

یکی از عجیب‌ترین آثاری که موزه لوور وجود دارد، دسته‌ای از یک کوزه متعلق به قرن چهارم پیش از میلاد مسیح است که به شکل یک قوچ بالدار ساخته شده است. این اثر چنان با ظرافت از طلا و نقره ساخته شده است که به نظر می‌رسد در حال پرواز کردن است. زیورآلاتی از جنس طلا و سنگ‌های گران‌بها و مجسمه‌های فلزی و سفالی و از جنس عاج نیز از آثار قابل توجه این مجموعه به شمار می‌روند.

اگر از تالارهای داریوش خارج شوید، با یک ستون سنگی سیاه رنگ دو متری، گنجینه‌ای دیگر از شوش مواجه خواهید شد. این کتیبه سنگی که «قانون حمورابی» به خط میخی بر روی آن حک شده است مجموعه‌ای از قوانین است که به دستور پادشاه بابلی ساخته شد. در سال ۱۷۵۰ پیش از میلاد این ستون پس از فتح بابل به شوش منتقل شد.

مدیر مجموعه آثار باستانی پارسی این موزه می‌گوید: این سوال از من پرسیده شده که چرا به ایران علاقه‌مند هستم باید بگویم دلیلش این است که ایران مرکز جهان بوده است. امپراتوری پارسی، مرکز جهان در آن دوره به شمار می‌رفت. وقتی به این تالارها وارد می‌شوید در حقیقت به سرزمین پارس قدم گذاشته‌اید.»

انتهای پیام