«نخستین سکونتگاه انسان» را با تله‌کابین ببینید!

، «شیوَشگان» یا بام کرمانِ امروزی که تاریخ آن را نخستین سکونتگان انسان‌ها در کرمان می‌دانند، از هر طرف به یک محوطه‌ی تاریخی می‌رسد، یک بخش به کوه‌های آهکی شیوَشگان (صاحب‌الزمان)، یک بخش به باغ بیرم‌آباد و تخت درگاه قلی‌بیگ و از بخشی دیگر به قلعه‌های اردشیر و دختر. آن حالا چند دهه است که در گیرودار ساخت هتل و تله‌کابین در چند متری قلعه‌ی قدیمی روی کوه نفس‌هایش تنگ‌تر می‌شود. هر بار مسؤولی قول پیگیری می‌دهد، اما در تماس‌های بعدی کسی پاسخگو نیست!

بخش‌های تاریخی این محوطه را سال‌های گذشته در فهرست آثار ملی ثبت کرده‌اند، اما از سوی دیگر ساخت تله‌کابین و هتل روی عرصه و محوطه‌ی «شیوَشگان» از اولویت‌هایی است که گویا مسئولان شهری نسبت به آن توجه ویژه‌تری دارند تا حفاظت از این محوطه‌ی تاریخی!

در زمان انتشار نخستین خبرها از آغاز انجام چنین پروژه‌ای، هنوز زیرساخت‌های کمی برای ساخت هتل و نصب تله‌کابین روی این محوطه‌ی چند هزار ساله ایجاد شده بودند و توقف هر کاری در آن، به راحتی انجام می‌شد، رسانه‌ها پیگیری کردند، نوشتند و نوشتند که دست‌کم این کوه را به یادگار گذشتگانتان نگه دارید تا مکانی برای جذب گردشگران باشد و ایجاد اشتغال بیشتر برای جوانان، اما گویا هتل سودش بیشتر بود و تله‌کابینی که با بحران‌های این چند ساله در هر زلزله و رخداد طبیعی می‌تواند به راحتی از پا در بیاید!

نمونه‌ی تخریب‌ها در کرمان زیادند یک بار گودال «خشت‌مال‌ها» و داستان ساخت سیتی‌سنتر در مرکز بافت تاریخی شهر، یک بار مخدوش کردن حریم «قلعه دختر» و «قلعه اردشیر» روی کوه‌های صاحب‌الزمان (عج)، بار دیگر تکیه‌ی قاجاری قرار گرفته در «محله قلعه» که حریم منظری کوه را از بین برد و کمتر مراسم عزاداری را برای دل مردم برگزار کرد و بار دیگر همین «شیوَشگان» یا «بام کرمان» که با چشمان متعجب مانده‌اند تله‌کابین قرار است از کجای کوه عبور کند؟

امید ابراهیمی - فعال میراث فرهنگی استان کرمان - که سال‌هاست همراه دیگر دوستداران میراث فرهنگی برای حفاظت از این محوطه‌ی تاریخی صدایش را بلند کرده، اما هنوز به جایی نمی‌رسد از وضعیت نامناسب این محوطه به ایسنا می‌گوید.

به اعتقاد وی با ساخت وسازهای در حال انجام برای ساخت هتل و نصب تله‌کابینی که هر روز پیشرفت آن چشم‌گیر است، نه تنها منظر غارهای محوطه از بین رفته و تخریب شده‌اند، بلکه مشکلات و معضلات زیست محیطی و میراث تاریخی و طبیعی آن هر روز بیشتر از قبل می‌شود.

او همچنین از ساخت اتاقکی جدید در حریم قلعه و محوطه‌ی تاریخی شیوشگان خبر می‌دهد و می‌گوید: بخش جنوبی کوه که هیچ ربطی به جاده‌کشی این پروژه نیز نداشته، کاملاً تخریب شده است، حتی قسمت پشت باغ بیرم‌آباد و منظر جنوبی کوه قلعه شیوَشگان را نیز از بین برده‌اند. از سوی دیگر در نمای شمالی این محوطه نیز جاده‌کشی و تخریب گسترده کوه باستانی در حریم و عرصه بناهای تاریخی شکل گرفته است.

این کارشناس مرمت بناهای تاریخی همچنین از تلاش‌هایشان برای تهیه‌ی پرونده‌ی ثبتی این محوطه‌ی تاریخی خبر می‌دهد و می‌گوید: به دلیل تعلل میراث فرهنگی در ثبت ملی این محوطه‌ی تاریخی، ما به عنوان دوستداران میراث فرهنگی چند بار از فرهاد نظری، مدیر کل دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی درخواست توجه و ثبت ملی محوطه‌ی شیوشگان را داشتیم، او نیز در نامه‌ای به مسئولان میراث فرهنگی استان از آن‌ها درخواست کرد تا قلعه شیوشگان در فهرست آثار ملی به ثبت برسد، اما به دلیل تعلل در این کار، در نهایت میراث فرهنگی تهیه پرونده ثبت ملی این محوطه‌ی تاریخی را به عهده من گذاشت.

او با اشاره به این که حدود سه سال قبل این پرونده را تهیه کرده و بیش از ۲۷ ماه گذشته آن را به اداره میراث فرهنگی استان فرستاده است، ادامه می‌دهد: هیچ واکنشی نسبت به تهیه‌ی این پرونده صورت نگرفت، به قول یکی از کارشناسان معتقدند این پرونده برای آن‌ها یک پرونده‌ی دردسر ساز خواهد بود.

وی که در پیگیری‌هایش در همایشی که سال گذشته در کرمان بود، شخصاً با فرهاد نظری - مدیر کل سابق دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی - صحبت کرد و نظری نیز قول پیگیری داد و بعد از آن حتی وضعیت این محوطه تاریخی را با رحمت الله رئوف - مدیر کل دفتر رسیدگی به شکایات سازمان میراث فرهنگی - در میان گذاشت، بیان می‌کند: متأسفانه هیچ کدام از این پیگیری‌ها نیز تا کنون به نتیجه نرسیده‌اند، تا یا محوطه در فهرست آثار ملی ثبت شود یا کار ساخت هتل و تله‌کابین متوقف شود.

ابراهیمی با بیان این‌که به نظر نمی‌رسد تا کنون حتی یک بار باستان‌شناسان سراغ این محوطه‌ی باستانی رفته باشند، به وجود چند اثر تاریخی در این منطقه مانند چهار قلعه، هفت تا هشت غار دستکند و حتی یک تا دو محوطه‌ی تاریخی که زمین آن‌ها از سفال‌ها پر است، اشاره می‌کند و می‌گوید: بارش‌های شدیدی که در چند هفته‌ی گذشته به کرمان نیز رسید، خاک‌های بخش زیادی از این محوطه تاریخی را شست و به دنبال آن سفال‌های زیادی در سطح محوطه پیدا شده‌اند.

این فعال میراث فرهنگی تاکید می‌کند: در بخش زیادی از این منطقه که اکنون هتلِ در حال ساخت روی این زمین‌ها قرار دارد، بناهای ناشناخته‌ای وجود دارد که نیاز به بررسی و کاوش‌های زیادی دارند. مرداد سال گذشته نیز یکی از آخرین موقعیت‌هایی بود که معاون میراث فرهنگی استان کرمان قول بررسی این محوطه را داده بود، اما نه تنها ان را عملی نکرد بلکه لودرها با فعالیت بیشتری به کار خود ادامه می‌دهند.

همه‌ی این صحبت‌ها ازیک طرف و از سوی دیگر ۱۱ اسفند سال گذشته رحمت‌الله رئوف - مدیر کل دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری - به ایسنا اعلام کرد که «براساس اعلامی که به مدیر کل میراث فرهنگی استان کرمان داشته، این استان موظف است تا یک هفته‌ی آینده یعنی (۱۸ اسفند ۹۷) موقعیت خود را نسبت به پیگیری پرونده ساخت‌وساز در بافت تاریخی کرمان و محوطه‌ی «شیوشگان» اعلام کند.»

رئوف اما بعد از پیگیری‌های خبرنگار ایسنا، اعلام کرد: پروژه‌ی سیتی‌سنتر در دست بررسی و پیگیری است و امیدواریم به زودی خبرهای خوبی در این زمینه منتشر شود.وی درباره‌ی وضعیت محوطه‌ی باستانی منسوب به «شیوشگان» نیز می‌گوید: هر چند تله‌کابین در حال ساخت است، اما بررسی وضعیت این محوطه نیز در دستور کار است و هر چه سریع‌تر آن نیز بررسی می‌شود.

اما یک نکته‌ی جالب توجه در میان این همه خبرها از این دست و وضعیت نامناسب آثار تاریخی استان کرمان، یک اقدام از سوی پژوهشگرانِ مرکز کرمان‌شناسی در دانشگاه باهنر قابل توجه است. هفتم اردیبهشت، مرکز کرمانشناسی دانشگاه شهید باهنر با برگزاری همایشی با نام «گنج سی‌ساله» برگزار کرد.

در آن همایش رئیس انجمن اعلام کرد؛ «امروز مرکز کرمانشناسی سرافراز است که در سایه بنیاد ایران شناسی عرضه خدمت می‌کند و از روز نخست اعلام کردیم اگر کرمان را دوست داریم به خاطر این است که بخشی از خاک همیشه سرافراز ایران است و اگر نام کرمان را می بریم به این دلیل است که نام کرمان با نام ایران عجین شده است.»

با این وجود این صحبت‌ها یک نکته قابل توجه است، چطور کرمان با وجود داشتن پژوهشگرانی که گویا کرمان را از ابتدا تا امروز بررسی کرده‌اند و حتی ۳۰ سال است مرکز کرمان‌شناسی راه‌اندازی کرده‌اند، تا کنون هیچ صحبت یا واکنشی نسبت به تخریب‌های رخ داده در این شهر قدیمی نداشته‌اند!

انتهای پیام