مروری بر کارنامه هنری رویا تیموریان در سال ۹۷

رویا تیموریان از جمله بانوان هنرمند کشور است که نقش‌هایش را چنان بازی می‌کند که هرگز از یاد هیچ بیننده‌ای نمی‌روند. او که‌ زاده اسفند ۱۳۳۸ است و دانش آموخته بازیگری- کارگردانی تئاتر، نشان داده با وجود حضور پیوسته در سینما و تلویزیون همچنان بر صحنه تئاتر می‌درخشد.

بازی رویا تیموریان در نمایش «خانه برنارداآلبا» و بزرگداشت او در اختتامیه سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، رویدادهایی هستند که در سال گذشته با نام او همراه بوده‌اند. اما آنچه بازی تیموریان را از دیگر هنرمندان این عرصه جدا می‌کند، انتخاب متن و نقش‌هایی است که نه تنها دشوار که بسیار حساس و تأثیر‌گذار نیز هستند. از این‌رو مروری بر پرونده کاری این هنرمند در تئاتر داریم.

ماهی سیاه کوچولو، کتیبه، مریم و مرد آویج، باغ آلبالو، شمس، هرا، پنج ثانیه برف، خانه برناردا آلبا، زندان زنان، بارانی، کافه ستاره، گوشواره، رعنا، دوران سرکشی، شب دهم، مدار صفر درجه ، حوالی پاییز و... تنها بخشی از نمایش‌هایی هستند که این بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در آن ایفای نقش کرده است.

«ماهی سیاه کوچولو» در سال ۵۸ و در دانشکده هنرهای دراماتیک اجرا شده است. او از جمله بازیگرانی است که در نمایش تندیس به کارگردانی منیژه محامدی حضور داشت. این نمایش از جمله اولین نمایش‌های خیابانی بعد از انقلاب است که در سال ۵۸ در تهران اجرا شده است. در همین سال تیموریان در نمایش کتیبه کار مشترک منیژه محامدی و محمد اسکندری نیز در سالن خانه نمایش روی صحنه می‌رود.

سال ۶۳ برای ابوالقاسم معارفی نمایش «آبی به رنگ دریا» را بازی می‌کند و پس از وقفه‌ای سه ساله با دو نمایش «مریم و مردآویچ» و «تولد» به صحنه باز می‌گردد. یکی را بهزاد فراهانی و دیگری را رکن‌الدین خسروی کارگردانی می‌کنند. پس از این همکاری است که در دو نمایش «ادیپوس» و «باغ آلبالو» رکن‌الدین خسروی که در تئاترشهر اجرا می‌شوند نیز حضور پیدا می‌کند.

تا سال‌های آغازین دهه ۸۰، بازی در نمایش‌های «معرکه در معرکه» به کارگردانی «سیاوش طهمورث»، «بینوایان» به کارگردانی«بهروز غریب‌پور»، «شمس» به‌ کارگردانی«امیر دژاکام»، «هرا» به‌ کارگردانی «نصرالله قادری»، «عروسی خون» به‌کارگردانی«علی رفیعی»، «پابلو نرودا» به‌کارگردانی«علیرضا کوشک جلالی»، «بازرس» به‌کارگردانی علیرضا کوشک جلالی؛ «خانه برناردا آلبا» به‌کارگردانی روبرتوچول، «im» به‌کارگردانی مسعود رایگان را پشت سر می‌گذارد و نشان می‌دهد که بازیگری گزیده کار است. در سال ۱۳۹۰ با نمایش «شرق، شرق است» به‌کارگردانی مسعود رایگان روی صحنه می‌رود اما فاصله‌ای پنج ساله از صحنه می‌گیرد تا اینکه در سال ۹۵ با حضورش در دو نمایش «بیگانه» به کارگردانی مسعود دلخواه و «پنج ثانیه تا برف» کار مرتضی میرمنتظمی به این جدایی پایان می‌دهد.

سال ۹۷ با اجرای «خانه برنارداآلبا» به‌کارگردانی علی رفیعی درخششی دوباره بر صحنه تئاتر دارد.

تیموریان که یکبار در سال ۷۸ لوح تقدیر و هدیه مرکز هنرهای نمایشی را به‌عنوان فعالترین بازیگر زن دریافت کرده در سال ۹۵ نیز جایزه بهترین بازیگر زن را از کانون ملی منتقدان تئاتر ایران می‌گیرد.

درباره خالق برناردا آلبا

آخرین نمایشی که رویا تیموریان در آن حضور داشت اثر علی رفیعی، خانه برناردا آلبا بود که در آن نقش مادر را ایفا می‌کرد. بهروز غریب‌پور در یادداشتی که به مناسبت بزرگداشت او نوشته درباره بازی تیموریان می‌گوید: او را اخیراً و در آخرین حضورش در «خانه برناردا آلبا»ی علی رفیعی بزرگ دیدم و ایمان آوردم که رویا تیموریان بازیگری به تمام معناست: او فانتین فلک‌زده و ویران‌شده را به‌همان زیبایی خلق می‌کرد که آلبای فاشیست و ویرانگر را. و اگر قرار بر این باشد که به او توصیه‌ای بکنم به او می‌گویم: «در این اوج و در این زمان بالندگی دوباره خودت را وقف صحنه کن، هرچند که تو شهرت‌ات را مدیون صفحه تلویزیون و پرده سینما هستی؛ اما بر صحنه باشکوه‌تری. خود، خود رویای یک بازیگر رؤیایی هستی که صحنه را با تمام وجودش از آن خود می‌کند اما اگر زمانه غدار نگذاشت به توصیه‌ام عمل کند، هر چند وقت یک‌بار به معبد جاودانه ما، صحنه تئاتر، سر بزند و نگذارد که صحنه از وجودش محروم بماند.»

رضا آشفته منتقد تئاتر نیز درباره این هنرمند و در نقد نمایش خانه برنارداآلبا می‌نویسد: بازی رویا تیموریان در نقش برنارداآلبا مؤید یک بازی قابل تأمل و چشمگیر است که شاید برای این بازیگر یک نقطه اوج باشد و انگار که این بازیگر دارد در آستانه استانداردهای جهانی ما را شگفت‌زده می‌کند. این منتقد به جزئیات حرکت، نگاه، کلام، ریتم و ریزه کاری‌های حسی رویا تیموریان در ایفای این نقش پرداخته و در انتها با یک جمله نوشته‌اش را به پایان رسانده است: تیموریان برناردا را می‌شناسد.

وقتی بهروز غریب‌پور درباره رویا تیموریان می‌نویسد: «بازیگری که درک نقشش عالی بود و دارای احساسی درخور نقش بود و قدرت رویارویی با بازیگرانی همچون مهدی فتحی و بهزاد فراهانی را داشت و در جمع ستارگان نمایش بینوایان حضوری باشکوه پیدا کرد» یا یادآوری می‌کند که «رویا»، رؤیاگونه و برابر با آنچه من از هر بازیگری توقع دارم در «بینوایان» حضور داشت و بی‌اغراق می‌گویم که هر شب در صحنه بیمارستان و هنگامه جنون این مادر رنج‌کشیده، چنان بازی می‌کرد که من بغض می‌کردم: مادرانه، دردمندانه، جنون‌زده و بیمار. توأم کردن اینها و رو در روی مسیو مادلن(مهدی فتحی) و پرستار(شمسی فضل‌الهی) قرار گرفتن و هردو آنها را مقهور بازی و سرانجام مرگ خود کردن، کم نبود و نیست» باید گفت که تیموریان بازیگری است که تئاتر را می‌شناسد.

رویا تیموریان در مراسم بزرگداشتش در جشنواره تئاتر فجر تنها چند جمله سخن گفت: اگر بخواهم نقد و صحبت کنم به اندازه چهل سالی که کار کردم، حرف دارم و ترجیح می‌دهم سکوت کنم. فقط باید بگویم به‌جز تعداد انگشت شماری از مسئولان، این عاشقان تئاتر بودند که آن را زنده نگه داشتند.