لاریجانی و تلویزیون؛چالش نقد یا توهین؟/ سیما به «جشن سربرون» رسید

خبرگزاری مهر - گروه هنر- عطیه موذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که قرار است هر پنجشنبه به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته بپردازد.

در این بسته خبری هفتگی در نظر داریم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به رغم غیررسمی بودن می‌توانند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.

امروز پنجشنبه چهارم مهرماه می‌توانید با دهمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور مهمترین رویدادها و خبرهای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی در هفته‌ای که گذشت، با خبرگزاری مهر همراه شوید.

چهره هفته؛ فریدون جیرانی

این هفته آخرین قسمت از سریال «نهنگ آبی» در شبکه نمایش خانگی توزیع شد و به پرونده اولین حضور فریدون جیرانی در شبکه نمایش خانگی پایان داد. حضوری که ابتدا با طرح نام او و تیم سازنده و حتی اسامی چهره‌ها و بازیگران سریال انتظارات مخاطبان را بالا برد و حتی در ابتدای تولید اتفاقاتی رسانه‌ای را رقم زد اما در ادامه دستخوش حاشیه‌های شد.

اتفاقات و حاشیه‌هایی که از حضور بازیگرانی مثل لیلا حاتمی و ساعد سهیلی که برای اولین بار در شبکه نمایش خانگی به ایفای نقش می‌پرداختند تا عنوان سریال که درباره یکی از چالش‌های جنجالی یکی دو سال گذشته در فضای مجازی بود و حتی حاشیه‌هایی مثل کلاه گیس استفاده شده برای لیلا حاتمی که به گفته علی احمدی کارگردان «مادر قلب اتمی» پیش از این برای ترانه علیدوستی بازیگر این فیلم استفاده شده بود را در برمی‌گرفت.   

البته برخی از این حواشی نیز به جای توجه بیشتر مخاطبان به تماشای سریال، مثل یک امتیاز منفی بود که مخاطب را بیشتر ناامید کرد؛ مثل جدایی لیلا حاتمی و حتی توضیح صریح او درباره فیلمنامه و نقشی که ایفا می‌کرد و اینکه بی اعتنایی عوامل برای انسجام بخشی و روایت منطقی حضورش در این سریال باعث شده است که دیگر با پروژه همکاری نداشته باشد.  

به این ترتیب بخشی از این اتفاقات اگرچه در وهله اول نظر مخاطبان را به ساخته جدید جیرانی جلب کرد اما عملا بعد از حدود چند قسمت از پخش و توزیع سریال نتوانست این مخاطبان را با خود همراه کند و عملا در برآورده کردن انتظارات او ناکام ماند.

«نهنگ آبی» اولین تجربه فریدون جیرانی در شبکه نمایش خانگی بود که با سعید ملکان به عنوان تهیه کننده و بهرام توکلی به عنوان نویسنده فیلمنامه رقم خورد. بهترین و متفاوت ترین تجربه جیرانی در زمینه سریال‌سازی به «مرگ تدریجی یک رویا» برمی گردد که در حدود ۱۱ سال پیش در قاب تلویزیون اتفاق ویژه‌ای را رقم زد. او در «نهنگ آبی» سراغ بازیگرانی مثل لیلا حاتمی، ویشکا آسایش، ساعد سهیلی، مصطفی زمانی، حسین یاری، ماهور الوند و... رفت و به رغم حضور این بازیگران متنوع کمتر توانست مخاطبان را جذب کند. البته بیشترین ضعف سریال را به فیلمنامه بهرام توکلی نسبت می‌دادند که فاقد پیچیدگی‌های لازم داستانی بود و از شخصیت پردازی ضعیف و کنش‌های لازم در روابط کاراکترها رنج می‌برد.

با این همه جیرانی این هفته سریال خود را با ارائه قسمت پایانی، در ۳۰ قسمت خاتمه داد که در میان آثاری که به طورمعمول در شبکه نمایش خانگی ساخته می‌شود پروژه بلند مدت تری بود.

حاشیه هفته؛ لاریجانی و چالشی به نام صراحت و نقد

علی لاریجانی سه‌شنبه دوم مهر در سخنانی تند و صریح خطاب به مسئولان صداوسیما و برخی مجریان تلویزیون، از ادبیات آن‌ها نسبت به اقدامات مجلس شورای اسلامی و مشخصا شرایط تصویب مواد لایحه قانون تجارت انتقاد کرد.

ماجرا از این قرار بود که چندی پیش برنامه «سلام صبح بخیر» در میز اقتصادی خود به این لایحه پرداخت و مستند به گفته یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، تصویب ۳۳۱ ماده لایحه اصلاح قانون تجارت در مدت ۱۰ دقیقه در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس را یک «رکورد» توصیف کرد! استفاده از همین عبارت و نیز شوخی‌های صریح مجری برنامه درباره سطح سواد و اطلاع نمایندگان مجلس از موضوعات تخصصی باعث شد تا رئیس مجلس شورای اسلامی اینگونه صداوسیما را بنوازد و حتی از عبدالعلی علی عسکری رییس صداوسیما بخواهد تا شخصا به وضع نابسامان سازمان رسیدگی کند.

لاریجانی در سخنان خود توضیح داد که لایحه تجارت حدود ۱۶ سال است که در دست بررسی قرار دارد و شتابزدگی ای در کار نبوده است و درباره برنامه مذکور و مجری آن نیز اینگونه گفته بود که «حکمرانی در سطح قانون گذاری از امور فکاهی نیست که دستاویز یک مجری کم اطلاع شود و آن را وسیله هجوگویی قرار دهد و هر و کر راه بیندازد. متاسفانه برخی همکاران هم در این زمینه شأن مجلس را رعایت نکردند که بنده از رئیس سازمان صداوسیما می‌خواهم که به این وضع نابسامان شخصا رسیدگی کند چرا که وظیفه صداوسیما در حکمرانی خوب این است که زمینه تحقق قانون را فراهم کند.»

این سخنان لاریجانی شبکه سه را به واکنش واداشت تا در برنامه «سلام صبح بخیر» روز سوم مهر توضیحاتی برای روشن شدن ماجرا و برطرف شدن سوء تفاهم‌های احتمالی ارائه کند. در همین راستا سیدحسین حسینی مجری «سلام صبح بخیر» ماجرا را از محسن جندقی مجری کارشناس میز اقتصادی برنامه جویا شد که او ابتدا شرح داد که برخی از عباراتی که به کار برده است تنها نقل قولی از خود نمایندگان مجلس بوده ودر عین حال از علی لاریجانی خواست «به بزرگی خود ما را ببخشید».

حسینی نیز در توضیح بیشتر به نقل قول رسانه‌ها و حاجی دلیگانی نماینده مجلس اشاره کرد که واژه «رکوردشکنی» از طرف آنها بوده و فقط در این برنامه بازتاب داده شده است.

این مجری باسابقه در این برنامه به یک نکته دیگر هم اشاره کرد؛ او با یادآوری اینکه در دوره ریاست علی لاریجانی بر صداوسیما در سازمان حضور داشته، گفت «در آن زمان خود لاریجانی به عوامل برنامه ساز دل و جرات می‌داد و می‌گفت اگر جایی، ساحتی وجود دارد که باید انتقاد کنید به عنوان نماینده افکار عمومی کشور حتما این کار را انجام دهید و حرف حق را بزنید.»  و با تاکید بر نظارت مدیران و مشاوران و کارشناسان بر برنامه عنوان کرد که «اگر رسانه اینطور نواخته شود دیگر می‌توان واکنش سریع و صریحی از خود نشان دهد یا خیر؟»

با نگاهی به نظریه‌های ارتباطات می‌توان دریافت که نفس انتقاد، مطالبه گری و صراحت جزو وظایف رسانه هاست  که حتی می‌تواند به عنوان یک برگ برنده هم تلقی شود که قطعا چنین کارکردی سعه صدر بیشتری از طرف مقابل را می‌طلبد و اصحاب رسانه نیز با توجه به مرز باریک میان صراحت و تمسخر و یا مرز میان نقد و توهین باید تلاش داشته باشند فضای بهره‌مندی از این سعه صدر را با تهدید مواجه نکنند.

اتفاق ویژه؛ شروع یک سریال دیگر در تاریخ معاصر کشور

تاریخ معاصر کشور پر از اتفاقات تصویر نشده و قصه‌های نگفته‌ای است که کمتر در سریال‌های تلویزیونی به آنها پرداخته شده است. در این سال‌ها شاید سریال‌هایی که در حوزه تاریخ معاصر ساخته شده‌اند شاید به تعداد انگشتان دو دست برسد که باز در میان آن‌ها فقط چند اثر شاخص هستند که آنها هم به اوایل دهه ۶۰ و ۷۰ بازمی گردد.

این درحالیست که بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ و تمدن کشور و وقایع مهم سیاسی در همین دوران رقم خورده است اما کارگردانان در این سال‌ها بیشتر با داستان‌های سیاست زده‌ای به آن پرداخته‌اند که فاقد جذابیت‌های دراماتیک بوده و از فرط باسمه‌ای بودن کمتر مخاطب را با خود همراه کرده است.

روز سه شنبه دوم مهر سریال الف فاخر «جشن سر برون» به کارگردانی مجتبی راعی کلید خورد که قصه‌اش را در دوره‌ای از تاریخ معاصر کشور و در زمان مظفرالدینش شاه و پیروزی مشروطه خواهان روایت می‌کند. ویژگی سریال هم این است که این قصه را به میان عشایر می‌برد و از دل عشایر فارس این داستان‌ها را به تصویر می‌کشد.

در یکی دو سال اخیر پخش سریال‌هایی مثل «بانوی عمارت»، «بانوی سردار» که به یک شخصیت و یا جریانی در دل تاریخ می‌پرداخت و حتی کارهای طنزی مثل «نون.خ» که سراغ یک قومیت از سرزمین مان رفته بود توانست موفقیت و امتیاز زیادی را برای جذب مخاطب به دست بیاورد. قصه‌هایی که اولین ویژگی‌شان فاصله گرفتن از سریال‌های آپارتمانی با ادبیات و لحن مردم تهران امروز است. «جشن سر برون» نیز در ادامه همین روند می‌تواند یک موقعیت جدید را در عرصه کارهای نمایشی رقم بزند که باید دید چقدر می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده لازم را ببرد.

سینما در سیما؛ پیگیری ویژه سیما برای مطالبات کارگردان «رستاخیز»

همزمان با عرضه نسخه باکیفیت فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش در اینترنت و لو رفتن نسخه عربی این اثر سینمایی که در اولین روز اکران رسمی در سینماهای ایران به پایین کشیده و توقیف شده بود، مطالبات و گلایه‌های درویش به صدر اخبار رسانه‌های سینمایی تبدیل شد. مطالباتی که در هفته گذشته تلویزیونی‌ها هم تلاش ویژه‌ای برای انعکاس آن از خود نشان دادند.

درویش که اولین‌بار در گفتگویی مشروح با باشگاه خبرنگاران به‌عنوان بازوی خبری رسانه ملی به‌طرح انتقادات خود پرداخته بود، هفته گذشته در برنامه «هفت» حاضر شد و بعد از مدت‌ها لب به سخن گشود و انتقادات تندی را هم نسبت به بسیاری از مسببان توقیف فیلمش و متولیان فرهنگ و هنر مطرح کرد.

درویش در برنامه سینمایی «هفت» از رئیس جمهور خواست به گونه‌ای از عرصه قدرت کنار نروند که مشکل «رستاخیز» حل نشده باقی مانده باشد و به مدیرانی کنایه زد که بعد از کنار رفتن‌شان از سمت‌ها و مسئولیت‌ها دیگر وظیفه‌ای برای پاسخگویی قائل نیستند.

فیلم «رستاخیز» شاید پررنگ‌ترین نماینده از طرف فیلم‌های توقیف شده این سال‌ها بود که توانست سهم پررنگی از تلویزیون داشته باشد و درویش در قالب یک گفتگوی تلویزیونی از مطالبات خود و دیگر سینماگران درگیر با این مساله سخن بگوید.

درویش قرار است فردا شب هم در برنامه سینمایی شبکه چهار حضور داشته باشد و به عنوان کارگردانی که چندین فیلم در حوزه دفاع مقدس ساخته است در این باره سخن بگوید و به این ترتیب این روزها برنامه‌های سینمایی تلویزیون سهم پررنگی را برای این کارگردان سینمای ایران قائل شده‌اند تا حداقل بتواند تاکید دوباره‌ای بر گفته‌ها و ناگفته‌های خود داشته باشد.

پیشنهاد ویژه؛ باردیگر «روزگار جوانی» در حال وهوای مهر

شروع مهرماه شروع فصل مدارس و دانشگاه هاست که برای بسیاری می‌تواند حسی نوستالژیک یا حتی فوبیای درس و امتحان و دلزدگی‌های مدرسه را تداعی کند. شروع این فصل در رسانه‌ای مثل تلویزیون با همه جذابیت‌ها و تلخ و شیرین‌های این دوران می‌تواند مرور شود و امسال هم به نوعی در شبکه‌های مختلف سیما به حال و هوای اول مهرماه پرداخته شد. هرچند جای برنامه‌ای مثل «رادیو هفت» و تیم منصور ضابطیان هم خالی بود که مثل همیشه یک بسته رسانه‌ای منحصر به فرد از همه این نوستالژی‌ها فراهم کند و مخاطبش را به خاطرات دور ببرد.

با این حال این روزها شبکه آی‌فیلم شروع به بازپخش سریال «روزگار جوانی» به کارگردانی اصغر توسلی کرده است که سال ۷۷ تولید شد و ماجرای آن درباره زندگی چند جوان دانشجو و دغدغه‌ها و مصائب و مشکلات آن‌هاست.

در «روزگار جوانی» که فصل اول آن را اصغر فرهادی نوشته است چند جوان از شهرهای مختلف در یک خانه دور هم جمع می‌شوند که نقش‌های آنها را امین حیایی، کیهان ملکی، نصرالله رادش و مهدی صبائی بازی می‌کنند و در هر قسمت اتفاقات مختلفی از زندگی این افراد را شاهدیم. این سریال هر شب ساعت ۱۲ بامداد از شبکه آی فیلم پخش و صبح ساعت هشت بازپخش می‌شود و شاید در بازگشایی فصل مدارس و دانشگاه‌ها و شروع زندگی دانشجویی و تجربه‌های جدیدی از زیستن در کنار آدم‌هایی از فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف جذابیت دوباره‌ای برای مخاطب داشته باشد.