تاریخ معاصر در ویترین «فیلم فجر ۳۷»/ از نفاق تا پهلوانی و حماسه

به گزارش خبرنگار مهر، در تاریخ معاصر ایران، دهه شصت پر از ماجراهای پیچیده و مختلف است که می‌شود سال‌ها درباره آن فیلم ساخت؛ دوره‌ای که کشور روزهای ملتهبی را پشت سر می‌گذاشت. از یک سو جنگ داخلی که پرچمدار آن منافقین بودند جریان داشت و از سوی دیگر جنگ تحمیلی عراق بر تحولات کشور سایه انداخته بود. به همه این موارد باید اوضاع نابسامان اجتماعی و اقتصادی را هم افزود.

رمز و رموز دهه شصت باعث شده در سال‌های اخیر کارگردان‌ها نسبت به بازشناسی آن دوران و بازخوانی تحولات آن مقطع رغبت پیدا کنند و این موضوعات را در قالب آثار جدی و گاهی آثار کمدی به تصویر بکشند. برای مثال فیلم‌های سینمایی «سیانور» ساخته بهروز شعیبی و «ماجرای نیمروز» ساخته محمدحسین مهدویان در حوزه فیلم‌های جدی و فیلم‌های «نهنگ عنبر» ساخته سامان مقدم و «مصادره» به کارگردانی مهران احمدی در حوزه فیلم‌های کمدی از جمله آثاری بودند که اتفاقا مخاطبان نسبت به آن‌ها اقبال نشان دادند.

اما جذابیت‌های تاریخ ملتهب معاصر باعث شده برخی از کارگردانان پا را فراتر بگذارند و در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر علاوه‌بر ارایه آثاری درباره دهه شصت، فیلم‌هایی درباره دهه چهل هم ارایه دهند؛ آثاری که برخی از آن‌ها به روایت بخشی از اتفاقات تاریخی حول یک شخصیت خاص می‌پردازند و بخشی از آن‌ها صرفا در بستر تاریخی یک دهه بررسی می‌شوند.

دهه ۴۰؛ از زندان تا میدان پهلوانی

فیلم سینمایی «سرخپوست» به کارگردانی نیما جاویدی که در بخش سودای سیمرغ این جشنواره حضور دارد یکی از همان فیلم‌هایی است که جذابیت‌های دهه چهل کارگردان را به ساخت این فیلم بر آن داشته است.

«سرخپوست» درباره زندانی است که قرار است ساختمان این زندان به جای دیگری منتقل شود. در این فیلم نوید محمدزاده در نقش یک زندانبان به ایفای نقش می‌پردازد.

نوید محمدزاده، پریناز ایزدیار، آتیلا پسیانی، ستاره پسیانی، حبیب رضایی و مانی حقیقی در «سرخپوست» به ایفای نقش پرداخته‌اند.

نیما جاویدی پیش از این در سال ۹۲ فیلم سینمایی «ملبورن» را ساخته بود.

از دیگر فیلم‌هایی که در بستر دهه چهل روایت می‌شود، فیلم سینمایی «غلامرضا تختی» به کارگردانی بهرام توکلی و تهیه کنندگی سعید ملکان است.

بهرام توکلی که سال گذشته با فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» موفق به کسب چند سیمرغ از جشنواره سی و ششم شد در این فیلم که در سه فاز فیلمبرداری شد به روایت زندگی جهان پهلوان تختی؛ اسطوره کشتی ایران در قهرمانی و سجایای اخلاقی از کودکی تا نوجوانی و جوانی پرداخته اما اشاره ای به فوت وی نکرده است.

آتیلا پسیانی، حمیدرضا آذرنگ، پریوش نظریه، ستاره پسیانی، بانیپال شومون، مجتبی پیرزاده، علیرضا گودرزی، معصومه قاسمی پور از جمله بازیگرانی هستند که در فیلم «غلامرضا تختی» ایفای نقش می‌کنند.

دهه ۶۰؛ از نفاق تا حماسه

فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز: رد خون» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که سال گذشته با فیلم سینمایی «لاتاری» حضور داشت، در ادامه «ماجرای نیمروز» ساخته شده که در جشنواره سی و پنجم توانست سیمرغ‌ها را شکار کند.

«ماجرای نیمروز: رد خون» در دهه شصت روایت می‌شود؛ دورانی که اعضای سازمان مجاهدین مخلق با ایجاد جنگ داخلی و سهم خواهی از قدرت باعث ایجاد نابسامانی در کشور شده بودند.

در این فیلم که صحنه‌های جنگی آن در اسلام آباد غرب فیلمبرداری شده است، صاحبان فیلم پادگان اشرف؛ محل استقرار اعضای مجاهدین خلق پس از جدایی از ایران را به نیز به تصویر کشیده‌اند.

در بخشی از دیالوگ‌های این فیلم آمده است: «- خونه‌ افشین رو گشتن. خونه‌ خواهر منو. به‌شون نگفتی من کی‌ام؟ نگفتی چه کارایی از دست‌ رفیق‌ات برمی‌آد؟

- بوی سیگار می‌دی.

- اینم گزارش کن.»

هادی حجازی‌فر، بهنوش طباطبایی، محسن کیایی، هستی مهدوی‌فر، حسین مهری، مهدی زمین‌پرداز، امیر احمد قزوینی و جواد عزتی بازیگران اصلی قسمت دوم «ماجرای نیمروز: رد خون» هستند.

فیلم سینمایی «درخونگاه» به کارگردانی سیاوش اسعدی که سال گذشته نسخه ناقصی از آن تحویل دبیرخانه جشنواره فیلم فجر شده بود، بنا به توصیه هیات انتخاب، صاحبان فیلم، آن را پس گرفتند و امسال نسخه کامل را تحویل دبیرخانه دادند، روایتگر یک داستان اجتماعی در اواخر دهه ۶۰ است.

«درخونگاه» در ۷۵ روز در محله‌های مرکزی و جنوبی تهران از جمله شاپور و امام‌زاده یحیی فیلمبرداری شد.

این فیلم درباره جوانی است (با بازی امین حیایی) که از ژاپن به ایران برمی‌گردد اما در دورانی که در ژاپن زندگی می‌کرده، پول‌هایی برای مادرش می‌فرستاده و از مادرش می‌خواسته است با این پول‌ها چیزی بخرد که برایش سرمایه شود اما پدرش این پول‌ها را سر به نیست می‌کند.

او خواهری دارد که ازدواج کرده اما در ادامه در بازگشت به ایران عاشق دختری می‌شود که به نظر می‌رسد بدکاره است اما اینطور نیست و ...

امین حیایی، ژاله صامتی، مهراوه شریفی‌نیا، نادر فلاح، محمود جعفری، منصور شهبازی، افشین سنگ چاپ، فاطمه مرتاضی و پانته‌آ پناهی‌ها بازیگران «در خونگاه» هستند.

در خلاصه داستان فیلم سینمایی درخونگاه آمده است: «ظهری می‌آید تابسازد! اگر نبازد...»

فیلم سینمایی «بیست و سه نفر» به کارگردانی مهدی جعفری اقتباسی از کتاب «آن بیست و سه نفر» و فیلمی در حوزه دفاع مقدس در دهه ۶۰ است.

«۲۳ نفر» به تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده روایت گروهی از رزمندگان نوجوان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۱ به اسارت نیروهای عراقی درآمدند.

اما آنچه که وجه بارز این فیلم است پرداختن به زندگی ملاصالح قاری؛ مرد همیشه زندانی این مقطع تاریخی است. او یک زندان سیاسی در دوران قبل از انقلاب، بعد از انقلاب و از اسرای جنگی در زندان‌های عراق و مترجم و ناجی اسرای ایرانی بوده است.

در «بیست و سه نفر» به این موضوع پرداخته شده که طبق محاسباتی دولت ایران تصور می‌کرده ملاصالح قاری جاسوس عراقی است اما بعد از مدت‌ها متوجه شده‌اند او جاسوس نیست.

فیلم سینمایی «بیست و سه نفر» محصول سازمان هنری اوج است که پیش از این سابقه تولید فیلم‌هایی چون «تنگه ابوقریب»، «ایستاده در غبار» و ... داشته است که در جشنواره فیلم فجر خوش درخشیده‌اند.

از نکات جالب این فیلم می‌توان به چالش کار عوامل سازنده این اثر درباره کار با ۲۳ نوجوان اشاره کرد که همگی آنها در طول فیلم در یک سلول قرار داشته‌اند.