برای ساخت «دریابست» تهدید شدیم/ معمای صید چینی‌ها در دریای جنوب

به گزارش خبرنگار مهر، محمود شهبازی کارگردان مستند «دریابست» درباره این اثر گفت: در گذشته که صید با روش سنتی انجام می‌شد با مشکلی مواجه نبودیم اما از زمانی‌ که صیدهای صنعتی زیاد شده است، بعضی ماهی‌ها در خطر انقراض هستند. خیلی از گونه‌ها از بین رفته‌اند و بعضی زیست‌گاه‌های‌مان درحال نابودی هستند. دیدن این مسایل ما را نگران می‌کرد.

وی ادامه داد:‌ از طرف دیگر، صیدهای صنعتی باعث کم‌شدن ماهی در دریا شده بود حالا  سه سالی می‌شود که شیلات هرمزگان، طرحی را برای بیرون‌ آمدن از این بحران اجرا کرده است در این طرح، بیست یا پانزده روز «دریابست» می‌زند یعنی هیچکس حق صید و صیادی‌ ندارد. چه صیادهای سنتی، چه صنعتی. در این مدت زمان بیست‌ روزه که صیدی انجام نمی‌شود، ماهی‌ها فرصت تخم‌گذاری پیدا می‌کنند و خطر از بین‌ رفتن گونه‌ها کم می‌شود برای مثال، میگو یکی از این گونه‌ها است. از آنجایی که صید صنعتی میگو خیلی زیاد شده، در حال حاضر صید این گونه، کاملاً ممنوع است. شیلات برای رهایی از این مشکل، تخم میگو را در حوضچه‌ها پرورش می‌دهد، بعد به دریا می‌ریزد تا وضعیت صیدگاه‌ها بهتر شود.

وی با اشاره به صید ترال عنوان کرد: صیدی که کشتی‌های چینی انجام می‌دهند، صید ترال است. آنها یک تور قیفی‌شکل دارند که ۲ وزنه در عقب آن وجود دارد این تخته‌ها نزدیک به ۸، ۹ تُن وزن دارند که به این تورها وصل است. این‌ تخته‌ها به کف دریا می‌روند و روی زمین قرار می‌گیرند. بالای دهانه تور هم کلاً یونولیت است که سبک بوده و بالا می‌آید و دهانه تور را باز نگه می‌دارد. تور کِشتی عین جوراب است و هیچ چیزی از تور خارج نمی‌شود. هر چیزی که سر راهش باشد را جمع می‌کند و با خود می‌برند. تور بعضی از کشتی‌ها به قدری بزرگ است که یک زمین فوتبال در آن جای می‌گیرد. صید ترال، زیستگاه‌ها را نابود می‌کند و مرجان‌های کف دریا را هم از بین می‌برد. ۲ وزنه آهنی تور در کف دریا شیار ایجاد می‌کند، باعث گل‌آلود شدن آب دریا می‌شود، صدا هم ایجاد می‌کند تا ماهی‌ها نتوانند فرار کنند که آسیب است.

شهبازی با اشاره به صید ترال در ایران اظهار کرد: ما از دهه هفتاد، صید تِرال داشتیم یعنی ۱۰ فَروند کِشتی از بخش خصوصی، قابلیت این صید را داشتند و ما این کشتی‌ها را از آلمان خریده بودیم. این کشتی‌ها از سال هفتاد، صید تِرال انجام می‌دادند ولی چون صیدشان زیاد نبود، صید سنتی را تخریب نمی‌کردند. از سال ۹۲ به ۲۶۱ کشتی موافقت اصولی داده شد که در حال حاضر ۹۱ کِشتی در این منطقه در حال صید هستند اما کشتی‌های چینی وارد ایران شدند.

وی با بیان اینکه این کشتی‌ها مجوز صید «میکتوفیده» دارند؛ ولی ماهی صید شده‌شان اعم از ماهی‌های مأکول و غیرمأکول، ماهی‌های حرام و حلال، از ماهی مرکب تا میگو، ماهی شوریده، شبه‌شوریده، ماهی‌های تن و ماهی‌های خوراکی بازاری را در تور می‌اندازند اظهار کرد: هیچکدام از این صیدها وارد بازار ایران نمی‌شوند و مستقیم به کشور مورد طرف‌شان که چین، تایلند یا کشورهای اروپایی است، می‌رود. این‌ کشتی‌ها روزانه برای هر صید، سه مرحله تور می‌کشند و در هر مرحله تقریباً ۱۵ تُن، ماهی می‌گیرند. امتیاز این کشتی‌ها برای یک عده خاص بوده که همه‌شان یا بازنشسته‌های شیلات هستند و یا از وزارت‌خانه خاصی بازنشست شدند در تحقیقاتی که انجام دادم به این رسیدم که یک گروه مافیایی پشت این قضیه است.

این کارگردان ادامه داد: برخی از مسئولان حضور چینی‌ها را در دریاهای جنوب انکار می‌کردند ولی از آنجایی که مردم عادی و صیادان محلی این چینی‌ها را دیده بودند، می‌گفتند ما عکس و سند داریم که چینی‌ها اینجا هستند. من هم داخل هشت کِشتی رفتم و از آنها فیلم گرفتم. جالب است که نیروهای کار این‌ کشتی‌ها، اصلاً مجوز کار ندارند.

وی در پایان درباره سختی های ساخت این مستند گفت: من با فرمانداری، شیلات جاسک و شیلات استان نامه‌نگاری کردم اما حاضر به مصاحبه نمی شدند و می گفتند ما مجوز مصاحبه نداریم البته از طریق واسطه‌ای به ما پیشنهادهای نامتعارفی هم می دادند برای مثال می گفتند ما از هر کشتی پنج میلیون به شما می‌دهیم حتی پیشنهاد دادند که بیا در این حوزه برای ما کار کن اما بعد که دیدند ما این موارد را نمی پذریم شروع به تهدید ما کردند.