انتظارات سینماگران از بنیاد سینمایی فارابی

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ بنیاد سینمایی فارابی یکی از ارکان تأثیرگذار در سینمای کشور است که به نوعی بسیاری از کارشناسان و سینماگران آن را مهم‌ترین زیرمجموعه سازمان سینمایی می‌دانند. در گفت‌وگو با چند سینماگر عملکرد بنیاد سینمایی فارابی را طی سال‌های اخیر مورد بررسی قرار دادیم.

جمال شورجه: تمرکز فارابی روی مباحث استراتژیک باشد

جمال شورجه، کارگردان فیلم «33 روز»، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا درباره عملکرد فارابی گفت: مقطعی که با بنیاد سینمایی فارابی کار کردم مربوط به فیلم «33 روز» بود و همین طور سال گذشته کاری را با بنیاد فارابی با نام «اعتراف با دور تند» انجام دادم. این دو فیلم مربوط به دو دوره مدیریتی متفاوت در فارابی بود و زمانی که «33 روز» را کار کردم، دولت نهم و دهم روی کار بودند و کاری که اخیرا در سال گذشته انجام دادم، مربوط به دولت حاضر با مدیریت جدید فارابی است.

شورجه اظهار داشت: در این دو دوره هیچ مانعی بر سر راهم نبود و مشکلی برای گرفتن وام و کمک نداشتم. پروژه «33 روز» سنگین و تمام قصه در خارج از کشور بود و کل سرمایه گذاری را بنیاد سینمایی فارابی برعهده گرفت. البته تهیه کننده برنامه آقای همایون فر بود و ایشان بهتر از جزئیات باخبر است. فقط هزینه ها بیشتر از برآورد اولیه بودجه پیش بینی شده تمام شده بود و شاید با مشکلاتی رو به رو شدند، اما در طول کار مانعی نداشتیم. 

کارگردان فیلم «حماسه مجنون» بیان کرد: در دوره اخیر هم وامی را از بنیاد سینمایی فارابی دریافت کردیم که مسئولیت آن بر عهده آقای نقاش زاده بود و طبق معمول فیلمنامه بررسی شد و دوستان نظر مساعدی نسبت به فیلم داشتند و ما را به صندوق هنرمندان معرفی کردند و در نهایت فیلم را ساختیم و در این رابطه مشکلی نداشتیم. 

او در خصوص ضعف و قوت های بنیاد سینمایی فارابی گفت: بد نیست این را یادآوری کنم که اگر بنیاد سینمایی فارابی بیشتر روی مباحث استراتژیک تمرکز کند، شرایط بهتری رقم می خورد.

احمد طالبی نژاد: تنها سید محمد بهشتی توانست مهار سینمای ایران را به دست بگیرد

احمد طالبی‌نژاد، منتقد سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: اگر ما امروز صاحب صنعت سینما هستیم، بیشتر آن را مدیون تأسیس بنیاد سینمایی فارابی در دهه شصت هستیم. در آن زمان بخش خصوصی از میدان به در شده بود و بخش های دولتی، بنیاد مستضعفان و حوزه هنری با نگاه خاصی به سمت سینما می آمدند و توقع ویژه‌ای از آن داشتند. بنیاد سینمایی فارابی با یک رویکرد همه جانبه آمد و از متوقف شدن صنعت سینمای ایران جلوگیری کرد و تا 10 سال اول خیلی خوب برای معرفی سینمای ایران، کشف استعدادهای جوان و توسعه نشریات سینمایی پیش آمد و گام های موثری برداشت.

طالبی‌نژاد خاطرنشان کرد: در زمینه مدیریت، تنها یک مدیر از بنیاد سینمایی فارابی توانست مهار سینمای ایران را در دست بگیرد و او سیدمحمد بهشتی بود و کاری کرد که طی 10 سال مدیریت، بنیاد سینمایی فارابی تبدیل به مرکز ثقل فعالیت های سینمایی شد؛ یعنی معاونت سینمایی هم تحت تأثیر بنیاد بود و امور اصلی سینما را انجام می داد. دلیل، این بود که بهشتی تحصیلکرده معماری بود و صرف نظر از دیدگاه های خاص، دیکتاتور محبوب بود و با نظم و انضباط آنجا را اداره می کرد. بهشتی خیلی از آدم های افسارگسیخته آن زمان مانند محسن مخملباف و ابراهیم حاتمی کیا را کنترل و بسیاری از فیلمسازان قبل و بعد از انقلاب را کشف کرد. وقتی بهشتی رفت، فارابی هرگز جایگاه قبلی خود را به دست نیاورد و متأسفانه کسانی به مدیریت انتخاب شدند که هیچ شناختی از مناسبات سینمای ایران نداشتند و فارابی به عنوان یک نهاد تعطیل شده به فعالیت خود ادامه می داد. گاهی بعضی از مدیران کارهایی انجام می دادند، اما انسجام نداشت. همچنین مدیران دیگر قدرت نفوذ کلام و توانایی بهشتی را نداشتند و حالت سرپرست موقت داشتند تا مدیرعامل مقتدر!

وی افزود: می توان گفت خود بنیاد فارابی از چرخه تولید کنار گذاشته شد. متأسفانه شرح وظایفی برای آن تعریف کردند که این نهاد را به نابودی کشاند. از جمله وظایف این بود که در تولید فیلم هایی هماهنگ با اهداف کلی نظام سرمایه گذاری کند و به بقیه فیلم ها کاری نداشته باشد. اگر در این فاصله بخش خصوصی تقویت می شد، اشکالی نداشت، اما تقویت نشد و بنیاد سینمایی فارابی به دلیل ضعف مدیریت کنار گذاشته شد و به طور عملی یک نهاد پر قدرت سینمایی را که می توانست سینمای ایران را حمایت و هدایت کند، از دست دادیم. البته دو سال اخیر با ورود علیرضا تابش ظاهرا تغییراتی روی داده، اما این بنیاد دوره های خیلی بدی را از سر گذرانده است. 

این منتقد در ادامه گفت: در حوزه بین الملل، شرایط در سینمای ایران به شیوه ای رقم خورد که همیشه یک فیلم از ایران در جشنواره های خارجی حضور داشت. خیلی از فیلمسازان داخلی ما مانند عباس کیا رستمی و محسن مخملباف جهانی شدند که اساسا توسط فارابی به جهان معرفی شدند. البته فارابی در یک زمینه ناکام ماند و آن اینکه صنعت سینمای ایران در چرخه پخش و توزیع جهانی جایی پیدا نکرد. در حال حاضر نیز فیلمسازان به همت خود در جشنواره ها حاضر می شوند و کسی از طریق فارابی وارد این معادلات نمی شود.