اضطراب‌ ساخت سریال ضدجاسوسی/از خروج کالا و ارز تا ماجرای آقازاده‌ها

فضای امنیتی و ضدجاسوسی سریال «گاندو» باعث شده تا با پخش قسمت‌های ابتدایی حواشی و در عین حال سوالاتی متفاوت برای مخاطبان در فضای مجازی شکل بگیرد، حاشیه‌هایی که دست به دست می‌چرخید بهانه‌ای شد تا گفت‌وگویی با کارگردان این مجموعه داشته باشیم. یکی از بخش‌ها و حاشیه‌های این سریال پرداختن به عملکرد آقازاده‌هاست.

این کارگردان با اشاره به دشواری‌های ساخت سریال‌های امنیتی ضدجاسوسی مطرح کرد که سریال «گاندو» ده‌ها برابر بیشتر از سریال «کیمیا» که دشواری‌های زیادی در تولید آن وجود داشت و در چندین فاز ساخته شد، او را اذیت، خسته، نگران و مضطرب کرده است.

نعل به نعل گاندو برگرفته از پرونده‌های واقعی است

جواد افشار - کارگردان سریال گاندو - در گفت‌وگویی با ایسنا، درباره اینکه این سریال تا چه میزان به واقعیت نیروهای امنیتی و ضدجاسوسی نزدیک شده است؟ اظهار کرد: سریال گاندو در ژانر جاسوسی و ضد جاسوسی تعریف شده است. ما در پخش این مجموعه، همان اول تیتراژ تکلیف را معلوم کردیم؛ یعنی ابتدای تیتراژ اعلام شده است که این سریال بر اساس پرونده‌ای واقعی اتفاق افتاده است؛ بنابراین تمام ماجرای آن واقعی است و فقط شخصیت‌ها، اسامی، فهرست و اسامی کشورها به دلایل امنیتی تغییر کرده است وگرنه همه چیز آن بر اساس اتفاقاتی است که چند سال پیش در کشور ما رخ داده است و ما نعل به نعل طبق آن پرونده پیش رفتیم.

فعالیت نیروهای امنیتی ما به همین شکل است که نمایش دادیم

او افزود: برای جذابیت‌های بیشتر و پرداختن دراماتیک به قصه، تغییراتی اندک در آن داده شده است اما کاملاً واقعی است. فکر نمی‌کنم نکته‌ای وجود داشته باشد که تخیلی و غیرواقعی و تصنعی به نظر برسد. فعالیت نیروهای امنیتی ما به همین شکل است که نمایش دادیم. نیروهای امنیتی نه تنها در کشور ما بلکه در بیشتر کشورهای دنیا، بسیار جوان و پرانرژی و پویا هستند که از هوش و اقتدار ویژه‌ای برخوردارند. نیروهای امنیتی و ضد جاسوسی معمولاً جزو نخبگان جامعه هستند که از هوش و استعداد بالایی برخوردارند؛ البته نیروهای امنیتی مختلفی داریم که شامل نیروهایی چون نیروهای امنیتی عملیاتی، فرهنگی، رسانه‌ای، سایبری، اقتصادی، نظامی و همچنین نیروهای ضدجاسوسی است که اساساً با یکدیگر متفاوت هستند. یعنی نیروهایی که در گاندو می‌بینید قرار نیست وارد کارهای زد و خورد شوند. آنها فقط و فقط از هوش و مغز و استعدادشان استفاده می‌کنند که به زبان‌های مختلف دنیا مسلط و با روش‌های نوین اطلاعاتی آشنایی کامل داشته که نمونه آن را در سریال گاندو می‌بینید.

توضیحاتی درباره نحوه نشان دادن جاسوسان خارجی در «گاندو»

کارگردان سریال‌های «مادرانه»، «کیمیا» و «برادر» در پاسخ به این پرسش که برخی مطرح می‌کنند «گاندو» تصویری از نیروهای ضدجاسوسی غرب را بیشتر نشان می‌دهد، توضیح داد: برخی متهمان که تعداد آنها هم کم نیست در این مجموعه خارجی هستند. به همین دلیل دستورالعمل بین‌المللی است که متهمانی که به عنوان مثال در زندان به سر می‌برند باید در رفاه کامل باشند و اتاق‌هایشان باید ویژگی‌هایی داشته باشد و از امکانات ویژه‌ای برخوردار باشد ما هم سعی کردیم این امکانات را به نحوی که وجود داشته به شکل واقعی به نمایش بگذاریم که به لحاظ سخت افزاری و امکانات از کارهای مشابه خارجی فاصله زیادی نگیریم.

این کارگردان در بخش دیگری از گفتگوی خود درباره علت استفاده نیروهای امنیتی در این سریال از گوشی‌هایی که از آنها به عنوان گوشی‌های جاسوسی یاد می‌شود، توضیح داد: شما اگر دقت کرده باشید نیروهایی که در این بخش فعالیت می‌کنند هر کدام دو عدد گوشی تلفن همراه دارند که یک گوشی معمولی بدون ردیاب که ساده است و فقط تلفن و پیام ساده انتقال می‌دهد و یک گوشی هم که دارای سیستم عامل بوده و می‌توانند از آن استفاده‌های سایبری کنند.

«گاندو» خشونت و انتقام‌جویی را ترویج نمی‌کند

افشار در ادامه پاسخ به این پرسش که آیا علاوه بر بزرگسالان کودکان نیز می‌توانند مخاطب سریال «گاندو» باشند؟ اظهار کرد: این سریال برای تمام سنین و اقشار مختلف جامعه است و محدودیتی در تماشای آن وجود ندارد. در ارتباط با بحث خشونت نیز ما فقط یک صحنه داشتیم که در آن درگیری و اکشن داشت و غیر از آن چیز دیگری نبوده است؛ البته متأسفانه بحث خشونت مدتی است که در سریال‌ها دیده می‌شود، اما در ارتباط با سریال «گاندو» باید بگویم که ما قصد نداریم انتقام‌جویی، کتک‌کاری‌های خیابانی و جنگ‌های خانوادگی را ترویج کنیم؛ نه، اینگونه نبوده است.

علت انتخاب دوباره لیلا اوتادی در ظاهر پلیس

این کارگردان درباره‌ی انتخاب لیلا اوتادی در نقش پلیس که پیش‌تر هم در سریال «زخم» در این نقش حاضر شده بود، اظهار کرد: لیلا اوتادی بیش از یک بار این نقش را ایفا نکرده است؛ ضمن اینکه من اطلاعی از بازی ایشان در این نقش نداشتم و وقتی که فهمیدم ناراحت شدم و گفتم ای کاش به من گفته بودید که من یا نقش شما را با رُلدیگری تغییر می‌دادم یا اینکه از بازیگر دیگری استفاده می‌کردم. اما ایشان عنوان کردند که آن نقش در سریال «زخم» یک افسر پلیس انتظامی بود؛ بنابراین دیدم با توجه به تفاوت شخصیت‌ها و اینکه شخصیت ایشان در گاندویک نیروی امنیتی ضدجاسوسی است، نمی‌شود خرده گرفت. ضمن اینکه بازیگر زمانی در نقشی کلیشه می‌شود که بارها به تکرار افتاده و در آن نقش مشهور شده باشد.

افشار در پاسخ به این پرسش که چقدر از گاندو طبق نوشته نویسنده پیش رفته و یا سانسور شده است؟ توضیح داد: من همیشه در همه کارهایم به اصل فیلمنامه و سوژه مرتبطی که چاشنی کار است وفادار هستم اما به هر حال همواره با نویسنده‌ای که کار می‌کنم تعامل بسیار بالایی دارم و احیاناً اگر خلأهایی وجود داشته باشد یا در فراز و نشیب شخصیت و قصه لازم به پرداخت بیشتر باشد همدیگر را پوشش می‌دهیم و سعی می‌کنیم به کیفیت اثر فکر کنیم این تعامل همیشه وجود داشته است. به ویژه با آرش قادری که پیش از این نیز در دو سه کار با یکدیگر همکاری داشتیم.

خروج کالا و ارز و پرداختن به ماجرای آقازاده‌ها

وی با بیان اینکه پرداختن به ماجرای آقازاده‌ها و یا خروج کالا و ارز یکی از سرنخ‌های سریال بوده است، توضیح داد: پرونده‌ای که در این سریال داریم، آقازاده یکی از سرنخ‌ها بوده است که فساد اقتصادی انجام می‌داده است و از طرفی به شبکه جاسوسی هم وصل است و می‌بینیم که دو اداره مفاسد اقتصادی و بچه‌های ضد جاسوسی آن را رصد می‌کنند. از آنجا که همواره عملیات‌ها و رهگیری‌های اطلاعاتی نیروها کاملاً سکرت و پنهان است، حتی از عملکرد همدیگر هم مطلع نیستند، موقعی که به هم می‌رسند، متوجه می‌شوند که طرف هم فساد اقتصادی داشته و هم به شبکه جاسوسی متصل است. بنابراین سر نخی می‌شود که ما از طریق آن به یک شبکه گسترده‌ای پی می بریم که در ادامه سریال «گاندو» آن را خواهید دید. این ماجرا پازل‌های زیادی دارد که رفته‌رفته تکمیل می‌شود تا ما به یک فرآیند کلی از وجود یک شبکه جاسوسی پیچیده و بین المللی پی می بریم.

گاندو برگرفته از عملیات ریگی است؟

افشار سپس در پاسخ به این پرسش که مطرح می‌شود بخشی از عملیات‌های سریال برگرفته از عملیات ریگی است، اظهار کرد: ما درخصوص پرواز دو جنگنده در سریال گاندو اولین گامی که برداشتیم به ارتش روی آوردیم.

این عزیزان هم به هر حال چون سرمایه‌گذار ما نبودند و فقط قرار بود به ما کمک کنند طبیعتاً برای تحلیل و بررسی کارهای بروکراسی که رایج است، یک فرصت و زمان می‌خواستند. متأسفانه چون این صحنه در قسمت اول سریال بود و فیلمبرداری آن به روزهای آخر کار رسیده بود، در یک محدودیت زمانی قرار گرفتیم که نتوانستیم بیش از این معطل شویم تا این عزیزان هماهنگی‌های لازم را انجام دهند. بلافاصله به سپاه روی آوردیم و آنها نیز بلافاصله با ما همکاری کردند. این ناهماهنگی در فرصت زمانی باعث شد تا این اتفاق بیفتد وگرنه عزیزان ارتشی کاملاً با روی باز با ما برخورد کردند و ما هم از آنها ممنونیم. اما خیلی فرقی در اصل ماجرا نمی‌کرد چرا که قرار بود دو جنگنده بلند شوند که در یک عملیات پیچیده هوایی یک هواپیمایی را با تهدید بنشانند. که نشان دهنده اقتدار و آمادگی نیروهای نظامی ما در کنار نیروهای امنیتی است.

«گاندو» من را اذیت خسته و مضطرب کرد

کارگردان سریال «گاندو» در بخش پایانی گفت‌وگوی خود با اشاره به تجربه ساخت کار امنیتی ضدجاسوسی این سریال که در ساخت آن با دشواری‌هایی مواجه شده است، اظهار کرد: ساخت سریال ضد جاسوسی کار بسیار سختی است. دلیل آن هم کاملاً مشخص است؛ حساسیت‌های امنیتی و موضوعی باعث می‌شد که مراقب باشیم در عین نمایش واقعی اقتدار نیروهای گمنام امنیتی کشور با دیگر نهادها و ارگان‌ها و دستگاه‌های مربوطه اصطکاک پیدا نکرده و موجب سو تفاهم شخص یا اشخاصی و یا سیستمی نشود ضمن آنکه در نمایش برخی رویدادها، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری به دلایل امنیتی، محدودیت وجود داشت.

در پایان از تمام همکاران عزیزم در این مجموعه و تمامی کسانی که پشتیبان ما در ساخت این سریال بودند نهایت تقدیر و تشکر را دارم.